Marike se laaste dans. Deborah Steinmair
Читать онлайн книгу.
in ’n peul.
Ek glo aanvanklik ons is ’n drieling en ek die grootste, die een wat ontasbare dinge verstaan. Ek kan hul taal verstaan. Dit bestaan uit kreune, lettergrepe, skouer- en wenkbroubewegings, vlugtig soos die skadu van ’n wolk oor ’n landskap.
Ek is die een met woorde.
Die boeties kyk in my oë om die onsigbare te verwoord. Hulle het ’n woord: Vravimaud. Dis ’n blitsige preweling, vlietend soos ’n gedagte, terwyl die bruin oë effens rol in die bleek gesiggies.
Ek breek my kop om bestaanskwessies uit te lê. Dikwels verskaf ek self die vrae: Hoekom is ons gebore as mense en nie as bome nie? Is daar drie ander kinders wat presies nes ons is êrens op aarde? As ons ’n ander pa gehad het, of ma, sou ons nog óns wees? Waar gaan drome heen as ons wakker word?
Die boeties se vrae is eenvoudig en prakties, byvoorbeeld: “Wat is die lata?” Dis na aanleiding van een van ons kinderliedjies, “Ver in die wêreld Kittie”: “Sy lata draai, sy lata swaai, sy lata nie verraai.” Dit was maklik: “Die lata is die kietie se stert.”
Toe ek drie is, voel ek soos ’n beertjie. Nie ’n mamma- of pappabeer nie, nie ’n seuntjie- of dogtertjiebeer nie, net ’n beertjie – effens groot en lomp, maar met goeie bedoelings.
Ek was nie groot nie. Op foto’s uit dié tyd lyk ek soos ’n slaappop, met goue lokke, ronde blou oë en ’n soetwynmondjie. Die boeties voel soos kleiner beertjies.
In ’n ander provinsie, twee dekades vroeër, was Die Skrywer ’n blonde tomboy, ’n klein willewragtag met ’n basstem. Sy het geSTAAN en piepie. Sy het op die dak gestaan en die ouderling natgepiepie. Die dominee het gesê sy is van die duiwel besete en word vir die verderf groot.
My suster glo ek is ’n trassie, sê sy. My hart word week vir die seunsdogtertjie met die rasperstem van weleer.
My matrassie, sê ek.
In die maanlig is die kuifie van haar poenskop ’n omgekeerde driehoek op haar voorkop.
Sy beklouter my met wye oë. Haar lyf is swaar maar vloeibaar soos dié van ’n groot roofdier, ’n Siberiese tier. Sy steun diep uit haar keel. Die nag hang aan ’n spinnerak.
In die see gaan anemone oop en toe.
Hoofstuk 7
Ek skrik in die middel van die nag wakker van ’n pak stilte soos ’n lugleegte.
Marike sit op die rand van my bed.
Sy skop-skop met haar seilskoenvoetjies teen die bedkassie. Sy frons diep. Haar wit bloesie lyk vars gestryk. Sy dra ’n smeersel lipstif en elke haar is op sy plek.
“Jy is mos danig oor gesels, Maud, en altyd vol vrae. Wel, die nag is te lank. Ek kan slaap wanneer ek dood is. Ek het behoefte aan ’n koppie tee en ’n bietjie klets. Ek het tee gemaak. Het jy nét rooibostee? Ek vermoed die melk het ’n krakie. Hier, dis swart met bruinsuiker. En ek het die skottelgoed gewas.”
“Dankie.”
In die halflig van die straatlamp, nog halfverdwaal in die voorportaal van slaap, voel ek vrymoedig om iets van my hart af te kry:
“Voordat ons miskien vriende word en ek jou blindelings in alles moet ondersteun, wil ek net noem … ek bewonder op ’n manier vir F.W. dat hy die moed gehad het om sy hart te volg eerder as fatsoenlikheid. En ek glo nie Elita is ’n sjampanjeborreltjie soos jy gesê het nie.”
“Jy reken? Sy was eers my vriendin. Verskoon my as ek nie veel waarde heg aan vriendinne nie. Vir F.W. sal ek oor drie leeftye bemin en ewig bewonder. Ek en jy het iets in gemeen, Maud. Ons altwee is beterweters. Ek dink nie daar is hoop vir ’n vriendskap nie.”
“Hmmm. ‘Maud’ beteken ‘strong in battle’. Het jy kaneel in die tee gesit?”
“Pypkaneel en steranys om die sinne te vertroos.”
“Marike, hoekom wil jy jou moordenaar om verskoning gaan vra?”
“Moord is ’n komplekse saak, Maudie. Daar is baie onsigbare faktore wat inspeel.”
“Maar hoe kan dit ooit die slagoffer se skuld wees?”
“Trek elke dag die volle wapenrusting aan, sê Paulus in Korintiërs. In die lewe moet ’n mens sterk wees. Paraat en weerbaar. As jy ‘af’ raak, as jy pateties en onseker en in die pad begin voel, vra jy onbewustelik om afgeransel te word. Die instrument waardeur jy jou einde ontmoet, is dikwels niks meer as toeval nie. Die moordenaar word eintlik gebruik deur … noem dit maar die kosmos. Hy was op die verkeerde tyd op die verkeerde plek.”
“Of dalk was jý. Het jy so gepraat toe jy nog … gelewe het? Was jy nie enkel-Gereformeerd nie? Het jy nie die voorsienigheid en predestinasie aangehang nie?”
“Kyk, let’s face it. Ek was redelik clueless. ’n Mens tel heelparty waarhede op in die Wagkamer.”
Hoofstuk 8
In 2001, die jaar waarin Marike vermoor is, woon ek en my dogters saam met Die Skrywer in Johannesburg.
Ek het haar op my pa se plaas op De Wildt ontmoet. Ek het daarheen gevlug van my huwelik.
In haar omswerwings het sy vir ’n kort rukkie in daardie geweste gewoon, in ’n rondawel op die plaas van mense na wie sy as die AWB’s verwys.
Een middag teen skemer sit ons op die gras voor haar rondawel.
Dis ’n valerige grasperkie wat terselfdertyd die AWB’s se agterplaas is. Die rondaweldeur is oop en ’n obskure CD met hartverskeurende sigeunermusiek dawer oor die werf.
Sy begin op die gras dans soos net sy kan dans: kaalvoet, oë ten hemele, met stom en boetedoenende handgebare uit die Griekse tragedie of Japannese kabuki-teater.
Sy sê altyd dat sy die onderbene van ’n dwerg het. Haar balans is verstommend.
Haar Dobermann is ook opgevang in die heidense gees van die oomblik. Hy dans op sy agterpote agterna en hap-hap na haar ekspressiewe hande.
In die skemer lug bokant haar dryf ’n volmaan soos ’n bloedblaas.
Ek gewaar twee koppe in die AWB’s se kombuisvenster, waarna die gordyne met ’n besliste en afwerende pluk toegetrek word.
Net daar het ek geweet: hier gaan sy ook nie lank woon nie.
Ek identifiseer blindelings met die soort mense teen wie ’n hele buurt petisies optrek. Die soort mense wat in ’n vroeër, genadeloser tyd teen sononder uit die dorpsgrense verdryf is met hooivurke en fakkels. Ek wou nooit ’n adres hê nie.
Ek probeer inkruiperig glimlag, sag trap en ongesiens verbygaan, maar die poskaartdorpe is te mooi, al die reëls verwarrend vir my soort.
Ek hunker na “Walden” en “Civil Disobedience”, na ’n digte skemer wat daal oor ’n bewegende veld, na ’n maan soos ’n nartjieskyf en ’n handvol sterre in die verbygaan.
Spaar my sitplek in die skuit en gee aan daai spaan.
Ek wil aan die beweeg bly.
Hoofstuk 9
Die volgende oggend, in die helder daglig, is daar geen teken van Marike nie.
Die skottelgoed is wel gewas. Die twee teekoppies staan onderstebo in die afdroograk. Die kat is nog soek.
In die sitkamer struikel ek oor iets. Dis haar reistassie wat teen die bank leun. Ek gaan sit op die mat en trek dit nader. Dis toegerits en toegesluit, maar ’n klein goue sleuteltjie hang nog aan die ritssluiter. Ek wikkel dit los en sluit die slotjie oop terwyl ek oor my skouer loer.
Binne is ’n handjievol voorwerpe: ’n blikkie Doom, ’n foto van F.W. in ’n maroen kamerjas, ’n teelepeltjie met die ou landswapen en “Libertas” daarop, ’n halwe dosie gekleurde sigarette, ’n fluweelroos, ’n effens platgedrukte ontwerpershoed,