Die Neus. Deborah Steinmair
Читать онлайн книгу.
voor die Voortrekkermonument, steeds baie blond en pynlik maer. Dis nie Marie Gruber, haar ma, die vrou wat haar aangeneem het nie. Rosi. Is dit Rosalie? Was sy haar ma? Hoekom is Aga se hare dan raafswart?
Die laaste foto is van ’n man, met donker hare en ’n broeiende uitdrukking. Hy lyk soos Clark Gable met heelwat kleiner ore. Haar hand skulp onwillekeurig om haar eie oor, piepklein. Haar pa? Haar grootoom Myer? Die foto is reg van voor geneem en sy kan nie oordeel hoe groot sy neus is nie, maar in die manier waarop die lig val, is daar wel die suggestie van ’n geboogde brug.
Die hoededoos bevat geen briewe nie. Daar is ’n spaarboekie van ’n bouvereniging wat onlangs gelikwideer is, met ’n balans van R540 655. Daar is haar graad I-skoolrapport: Agathe se lees- en skryfvaardighede is ver bogemiddeld, maar haar sosiale vaardighede is min of meer afwesig. Sy is totaal ongesosialiseer. ’n Spesiale skool sou veel meer geskik wees om haar unieke persoonlikheidsprobleme die hoof te bied.
Die volgende item laat ’n traan langs haar neus afrol. Soos altyd verbaas die nattigheid haar. Sy was nie bewus daarvan dat sy hartseer is nie. Dis ’n houtkruis wat sy in standerd een met ’n knipmes uitgekerf het. ’n Kersgeskenk vir die vrou, haar ma. “Nouja, van wanneer af dra ek miskien halssnoere? Verdomde Rooms-Katolieke het alle geval ons lewens van vroeg af al verfomfaai. Nou goed, dan sê ek seker maar dankie, Agathe. Jy weet ons vier nie Kersfees nie. Dis ’n heidense fees, niks te doen met die ware geboorte van die Heer nie. En dogtertjies hou hulle nie op met knipmesse nie. Gaan doen jou tuiswerk.”
Die voorwerp op die bodem van die hoededoos laat haar koud kry. Dis ’n silwerhangertjie. Sy knip dit oop, natuurlik knip sy dit oop. Binne lê twee opgekrulde haarlokkies, een blond en een raafswart. In daardie oomblik, finaal, skuif die verlede bo-oor die hede, dit sluk die hede met ’n sagte hikgeluid in. Sy en die Schwarzbraun-baba word herenig. Een. Sy was sy. Sy is sy. Aga Schwarzbraun?
• TWAALF •
Niemand gaan haar skoppend en skreeuend die 21ste eeu binnesleep nie. Sy stap posbus toe. Sy steek haar hand in die metaalhokkie, lig die brief uit en skud die slakke versigtig af. Dis van Jesse.
Sy skeur dit oop sonder om twee keer te dink.
Jy’s ’n perskeblom. Ja, dit was ’n bom. In die poskantoor, waar ons op daardie oomblik verbygestap het. Ek wil nie daaroor praat nie. Joan is op slag dood en daardie sin lyk nou, amper 17 jaar later, steeds so verkeerd op ’n aarde wat maar aanhou draai. Ja, dis ’n ring. Ek weet nie waarom jou gawe my nie verstom nie. Jy is reg oor my arm. En oë. Dis al, jy hoef nie te gaan soek na die ring nie. Ek weet nou presies waar dit is. Ek het destyds, so gou ek weer op die been was, navraag gedoen oor die skoonmakers op die toneel. Dit was die polisie, nie die munisipaliteit nie. Ek het destyds al, blind soos ’n mol ofte nie, ’n goeie gevoel gehad wie die ring in sy sak gesteek het (ek is ook nie sonder intuïsie nie), maar daar was nie bewyse nie. Ek gaan hom eenvoudig konfronteer en vra om die regte ding te doen, om na sy gewete te luister. Laat weet asseblief hoeveel ek verskuldig is en in watter rekening ek dit oorplaas. En as daar enigiets anders is wat ek vir jou kan doen. Ooit. Ek hou ook daarvan om my kop te gebruik. Ek het ure tot my beskikking vir navorsing en jy sal verbaas wees oor wat ek alles kan bykom. My rekenaar kan praat. Dit voel asof ek jou nog altyd ken. Ek wens ek kon jou handskrif sien. Daar is iets in die ritme van jou woorde, wanneer dit voorgelees word. Ek herken dit. Jesse.
Sy begin maar bou aan ’n nuwe muur wat kronkel soos ’n slang. Miskien pluk daar ’n effense glimlag aan haar mondhoeke; sy voel dit in die spanning van die vel oor haar geboogde neus-brug. Die oggendson streel oor die agterkant van haar nek. Dis ’n draaglike aanraking. Flaubert verjaag ’n mossie van sy halwe appel. Dis die blinkste oggend. Claude loer deur die heining, sien die wêreld is in orde en trek dan sy mopkop terug in sy eie erf. Môre besoek Xavier Vercuyl hul Vrystaatse dorpie. Miskien klop haar hart ’n bietjie vinniger.
• DERTIEN •
Kwart voor drie was sy voor die stadsaal. Daar was reeds ’n miernes van mense wat op die sypaadjie saamdrom. Haar ergste scenario. Sy het maar haar kop laag gehou, die fedora oor haar oë getrek. Sy het staanplek in die saal gekry. Xavier se praatjie was lank en ja, soort van precious. ’n Bietjie van ’n kaartmannetjie met sy digte haredos na agter gekam, in swart hemp en paisley-krawat. Welluidende stem, geronde vokale, konsonante versigtig omlyn: “In my jongste roman verken ek temas rondom vervreemding en verslingering …” As Claude daar was, sou hy geprewel het: “Hellooo dude, jy skryf soppy love stories. Chillax.”
Sy kon niks herken van die onbevange troebadoer wat sy in sy briewe leer ken het nie. Sy het haar skerp elmboë na buite gedraai vir beskerming en die stormloop getrotseer. Sy het ’n boek gekoop en in die ry geval vir sy handtekening. Sy (verbasend klein) hand het ’n oomblik gehuiwer toe sy haar naam spel. Hy het sy silwer pen neergesit en opgekyk. Toe hy die boek teruggee, het hy vir ’n oomblik opgestaan. Hy moes opkyk na haar. Hy is selfs korter as Claude. Hy het haar gemeet met sy ligblou oë onder ruie goue wenkbroue. Sy het nie dadelik weggekyk nie. Hy het gelyk soos iemand wat ’n spook sien, en die gedaante ontroer hom. Ja, daar was ’n oomblik. Oogkontak. Maar sy verkies sy woorde. In briewe, ongepubliseer. Dit was dan dit.
Agtermiddag sit sy by die kombuistafel en kyk deur ’n vergrootglas na die dowwerige swart-wit foto van die blondekopdogtertjie. Bo die wit koppie is ’n uithangbord sigbaar. ’n Stasie? Die foto is redelik gekantel, asof die fotograaf beskonke of uitbundig gelukkig was. Die uithangbord verskyn naby die linkerkantste boonste hoek van die foto en verdwyn regs bo uit die foto. Net ’n gedeelte van die pleknaam is in die prentjie: EISDOR.
Die vrou wat haar ma was, het besonderhede oor haar verlede en oorsprong suinig bewaar en nooit ’n skreef inligting verklap nie. Aga was ’n buiteruimtelike besoeker wat sonder kompas of paspoort op aarde afgelaai is. Die vrou se chroniese afkeer het haar laat voel soos ’n koekoek wat die nes onwettig beset het. Veral omdat Aga op twaalf al meer as ’n kop langer as sy was. Die vrou het wel soms, in ’n onbewaakte oomblik, wanneer sy gedink het dat sy alleen was, een of ’n halwe woord in Duits laat val.
Tale het nog altyd Aga se hand opgesoek; katte wat gestreel wil word. Sy lees met moeite en geen opleiding Frans, Spaans, Italiaans, Duits en natuurlik Nederlands. Sy vermoed EISDOR moet ’n gedeelte van ’n pleknaam in Duitsland of Oostenryk wees. Sy raai dus dat die naam op “dorf” eindig. Al wat nog kortkom, is ’n paar letters aan die begin van die woord. Sy sit met toe oë en wieg. Sy slaan graag haar tande in raaisels.
Die telefoon se skril kreet versplinter haar konsentrasie. Hoekom betaal sy nog die rekening? Oor hom. Sy tel die gehoorstuk op en luister na sy asemhaling. Keelskoonmaak. ’n Stem met ’n swaar Duitse aksent: “Agathe. Woensdagmiddag om eenuur in die koffiehuis op die stasie in jou dorp.” Klik.
• VEERTIEN •
Claude steek sy kop deur die gat in die heining. Sy laat sak haar swaar mandjie vol klippe stadig. Veeg met ’n stowwerige hand oor haar beswete gesig. Nou sit daar sweerlik modderspore soos krygsverf oor haar wange. Groot Kaptein Sekelneus stuur rookseine.
“Is jy lus vir beetsap?” bied sy aan.
“Dude, dankie, ja.” Hy steek ’n fris been deur die opening, gevolg deur sy lyf in vuil oorpak.
Hulle sit op die stoepmuurtjie by die agterdeur, sy modderig en hy vol enjin-olie.
“Alles dui daarop dat my ma in Pretoria vermoor is toe ek ’n paar maande oud was. Die moord is onopgelos. My aanneemma het altyd gesê sy weet niks van my regte ma nie, behalwe dat sy my afgeteken het en glad nie wou hê dat ek met haar kontak moes maak nie. Dit was dus ’n leuen.”
Sy gaan haal die koevert met koerantuitknipsels in die huis. “Kyk maar. Twee koppe is beter as een.”
Of selfs drie, dink sy later. Jesse. Soos ’n gebedsketting. Sy gaan sit by die kombuistafel en skryf:
Het jy al gereis? Ek het nog nooit. Ek is op soek na die naam van ’n dorpie, vermoedelik in Duitsland of Oostenryk. Die middelste letters is EISDOR. Dit klink soos iets uit die Narnia chronicles. Ek vermoed die woord eindig in DORF. Ek ken jou ook,