Die Neus. Deborah Steinmair
Читать онлайн книгу.
elektriese saag nie. Daar is nie ’n rekening nie. En e-pos en elektroniese oorbetaling is nie ’n opsie nie, want ek werk nie graag op rekenaars nie. Die vibrasies is onuitstaanbaar. Ook nie selfone nie. Of banke nie – te veel lywe te na aan mekaar. Jy kan my eendag betaal.
• VYFTIEN •
Sy staan in die kombuis. Dis Dinsdag. Dit sien sy op die almanak teen die muur. Dis twee jaar gelede se kalender, maar die prentjie is mooi; ’n foto van die Kaapse skiereiland vanuit die lug. Sy pas dit aan, met inagneming van skrikkeldae. Môre ontmoet sy die stem wat vermoedelik aan Myer Spiewak behoort, die man wat vermoedelik haar grootoom is.
Sy kerf ’n berg okra. Sy skil en verpulp knoffelhuisies. Sny ’n suurlemoen deur. Verhit botter in ’n swaarboomkastrol. Roerbraai die knoffel en okra met suurlemoensap en sout. Skep dit in ’n houtbak en gaan lê in die hangmat. Horisontaal is soveel gemakliker as vertikaal. Om op te hou weerstand bied teen swaartekrag. Sy skarnier die eetstokkies behendig. Sy kou en dink, kou en dink.
Hoe het die vrou, haar ma, Marie Gruber, aan die hangertjie gekom? Het sy vir Myer Spiewak geken? Waarom het hy dit as vermis aangegee? Waarom het Marie Gruber dit nie aan die polisie oorhandig nie?
Sy weeg die stuk antieke juweliersware in haar palm en fokus. Sy swaai dit heen en weer soos ’n hipnotis. Heen en weer. Heen. Weer. Dit werk. Die dag begin vervaag. Haar ooglede sak halfmas en agter die sluiers word alles verblindend helder. ’n Stokou herinneringsprentjie doem op. ’n Boesem wat aan haar behoort soos haar eie lyf, maar apart. Die reuk van naeltjies. Die reuk van varsgebakte brood en klam, donker grond. Die hipnotiese flikkering van die hangertjie wat swaai tussen klein borste. ’n Vet handjie wat daarna tas; haar hand. Twee lettergrepe: “Schat-zi.”
Sy druk die hangertjie teen haar eie boesem. Dit het aan Rosalie behoort. Haar ma.
• SESTIEN •
Xavier het geskryf. Die brief is hier op die dorp gepos. Hy sê daar is ’n stilte rondom haar wat dawer soos ’n waterval. Hy sê sy is ’n formidabele vrou uit een stuk, ’n vorstin van ver. Hy sê hy het haar herken uit vreemdelinge se vergeelde foto’s in pandjieswinkelalbums. Nou maar waarom, in godsnaam, praat die man in lewende lywe soos ’n staatsamptenaar?
Flaubert wip van die skrik vir die telefoon se gekrys.
“Jesse,” sê sy in die optel. Sy het geen naam op ’n selfoonskerm nodig om te weet wie haar bel nie.
“Agathe. Wat van Gleisdorf? In Stiermarke, Oostenryk?”
Sy trek aan, al is dit nie eintlik ’n dag vir klere nie. Sy verlang na die winter, wanneer ’n mens vyf lae klere oor mekaar kan dra sonder om te veel aandag te trek. Dis ook nie ’n dag vir masjiene en enjins nie. Te voet stryk sy flink aan biblioteek toe. Doelgerig. Elmboë en knieë, knieë en elmboë. Miskien bibber haar pouveer in die wind, miskien nie. Sy is diep aan die dink, maar sy is bewus van die figuur wat sy slaan, danksy Claude wat dit al vir haar nageboots het: kop omlaag, arms soos suiers, knieë wat hoog lig en stewels wat met die toon eerste trap, soos die voete van ’n elf. Pocahontas op die oorlogspad. Daisy de Melker gaan dorp toe. Ag, wel.
Die bleek naslaanbibliotekaris is een van haar dam se ganse. ’n Rare voël van ’n koddige planeet. Sy adamsappel is groter as sy dasknoop. Hy knik net plegtig met die kop en knoop geen geselsie aan nie. Sy ken die biblioteek soos die haartjies op haar hand. Boeke is haar beste vriende. Die gewenste boek spring min of meer na haar hand: Österreich im Bild. Sy gaan sit in die leerstoel onder die uitgerafelde potplant en vind die hoofstuk oor Stiermarke: Die Steiermark.
Sy lees en fotografeer.
Die Steiermark (slowenisch Štajerska) ist ein Bundesland der Republik Österreich. Landeshauptstadt ist Graz. Die Steiermark ist der Fläche nach das zweitgrößte, der Einwohnerzahl nach das viertgrößte Bundesland der Republik. Es grenzt an die Bundesländer Kärnten, Salzburg, Oberösterreich, Niederösterreich und Burgenland sowie im Süden an Slowenien. Die Bewohner nennen sich Steirer.
Sy blaai na Gleisdorf en sien ’n foto van Das Rathaus. Blaai om. Die stasie. Sy vergelyk dit met die foto in haar kop. Die uithangbord is soortgelyk, die bergpiek in die agtergrond identies. Gleisdorf in Stiermarke, in die suidooste van Oostenryk. Die 1940’s. ’n Blonde dogtertjie op pad na êrens.
• SEWENTIEN •
Daar is nuwe intrekkers in die spookhuis op die hoek skuins oorkant haar. Sy en Claude noem dit so, want niemand woon ooit langer as twee maande daar nie. Die huis is verwaarloos en somber met swart leiklip teen die mure vasgemessel. Nou het iemand in die oorgroeide tuin ’n paadjie na die voordeur oopgekap. Daar is soms ’n lig aan in een van die kamers en eenmaal sien sy ’n figuur by die verroeste tuinhekkie. Van ver af lyk hy onnatuurlik klein en geboë.
Sy pak ’n stapel hout en maak ’n vuur in die sementput by die agterdeur. Dis somer en sy eet nie diere nie, maar die vuur is nie vir hitte of kook nie. Vuur is iets wat sy nodig het. Sy sit in die sissende vlamme en staar. Flaubert hou sy afstand. Soos altyd sien sy figure in die brandende hout. ’n Elegante heer in hardebolkeil knipoog totdat ’n honger vuurtong hom in duie laat stort. ’n Bakbeendwerg dans vermakerig totdat sy been ingee.
Beswete van die vuur en met ’n kop vol beelde staan sy onder die koue stort. Sy flans vir haar ’n uitrusting saam om haar te weer teen die dag. Groen en roesbruin. Sy en haar eskimostewels durf die pad stasie toe aan.
Haar (swart) armhare kriewel; antennas wat ondergrondse radiostasies opvang. Heelpad voel sy die teenwoordigheid van iemand agter haar aan, maar dis nie ongewoon nie. Daar is ’n paar mense op straat en sy ervaar maar altyd vervolgingswaan in openbare plekke. Sy slaan haar kraag op en kyk nie een keer oor haar skouer nie.
Die stasie is so oud dat dit Victoriaans lyk; oulik, effens verwaarloos en piepklein, maar dit beslaan twee verdiepings. Die koffiehuis is bo. Op die trap kyk sy tog een maal vinnig om. ’n Paar trappies onder haar waggel ’n krommerige dwerg wat vaagweg bekend lyk. Onder sy pet herinner sy gesig aan Sméagol/Gollum in The Lord of the Rings: ’n stokou kind geteister deur botsende emosies. Hangskouers. Bakbene. Haar buurman! besef sy. Dis die nuwe intrekker in die spookhuis op die hoek.
’n Oomblik van doodse stilte, daardie oomblik in die veld wanneer al die sonbesies ophou skree en die afwesigheid van klank jou ore laat tuit. Die volgende oomblik weerklink ’n gedempte knal. Dit bons van die plafon af. Dit bly in haar skedel eggo. Gejaagde voetstappe dawer. Aan die bopunt van die trap, vyf tree van haar af, sak ’n waardige, bejaarde heer asof in stadige aksie inmekaar. Sy swart hoed val af en sy donker oë kyk reguit in hare. Die oomblik vries, dit duur minute lank. Claude het haar vertel hoe dit voel as ’n mens dagga gerook het; asof tyd elasties is, soos kougom: die werklikheid word ’n outydse film wat teen die verkeerde tempo speel, met die projektor wat kort-kort vashaak en soms vorentoe of agtertoe spring, sodat jy jou draad verloor en nie weet of jy kom of gaan nie. Jy kry glo die gevoel dat jy al die gevoel gehad het dat jy hierdie gevoel het. So is haar werklikheid in elk geval.
Die bejaarde heer se swart hoed val af en sy oë kyk reguit in hare. Dis die jongman op die foto in die vrou, haar ma, se hoededoos, veertig-plus jaar later, sy hare nou silwer. Sy kyk instinktief oor haar skouer. Sméagol is weg. Toe sy weer omkyk, is daar niemand waar oom Myer?/haar pa? oomblikke gelede inmekaar gesak het nie. Hoe lank het sy oor haar skouer gekyk?
Was