Әсәрләр. 1 томда / Собрание сочинений. Том 1. Мухаммет Магдеев
Читать онлайн книгу.
маль!
Класс яңадан тораташ булып катты. Күрше бүлмәдәге пианинода җыр укытучысы уйный, ахрысы, нигәдер гел бер теленә басып, бер үк тавышны бирә. Бу тавыш класстагы авыр тынлыкта «маль, маль, маль, маль» булып ишетелә. Язмыштан узмыш юк. Нох айн маль икән, нох айн маль, чәнчелеп китсен…
Бөтенләй сыекланган кызлар тавышы белән Гыйззәтуллин теге җөмләгә тагын кереп батты.
– Колаямбу… янбу… ямбу… Колаямбу арбайтэтэ ауф айнэр…
Кара син дуңгызны, ничек шома бара!
– Ауф айнэр плантаге ин Африкэ.
Классны коры яшен суккандай булды. Сары күлмәкленең зәһәр тавышы яңгырады. Озын бармак Гыйззәтуллинның каш өстенә атылды.
– Плантагэмы, плантэжэмы?
Бу шулкадәр каты, шулкадәр кычкырып әйтелде ки, юк-барга ышануы белән дан тоткан Әлтафи хәтта култык асларын сыпырып алды.
Гыйззәтуллин теге коры яшен чатнаган вакытта авызын ачып калган иде, берничә секунд буенча шуны яба алмыйча катып торды. Бите ап-ак булды. Ләкин сары күлмәкле, нигездә, мәрхәмәтле кеше. Ул Гыйззәтуллинның битенә кызыл таплар чыккач кына яңадан дәште:
– Кабатла минем арттан, – диде.
Аның тавышы, һәр сүзе чырт-чырт итеп чатнап чыга иде. Физика кабинетында электр тогы ясый торган бер машина бар. Шуның аксыл тәгәрмәчен бик каты әйләндергәч, металл щёткалары чарт-чорт килә. Һавага әллә нинди җиңел, төссез ис тарала. Моны, имеш, озон дип атыйлар. Сары күлмәк эчендәге юка гәүдәсен, озын бармагын селкетеп сөйләгәндә, моңардан да шундый ток тарала. Чарт-чорт… Класска хәтта озон исе чыккандай була.
– Кабатла минем арттан: мин ялкау, игътибарсыз малай. Ну!
Беттек. Тагын бер чартнау… Гыйззәтуллин, питон авызына үз ихтыяры белән кереп барган гипнозланган куян шикелле, берни аңламыйча аның артыннан кабатлый:
– Мин ялкау, игътибарсыз малай.
– Минем дәрескә әзерлексез килүем – бөгөн дошманга ярдәм итүем дигән сүз.
– Минем дәрескә әзерлексез килүем – дошманга… дошманның… дошманнан ярдәм итүем дигән сүз.
Гыйззәтуллинның күп яшәсә – ике-өч минутлык гомере калгандыр. Менә-менә бу кешенең каршында ул кисәк авар. Тагын әйттермәсә генә ярар иде, харап була бит малай…
– Кабатла: мин бөгөн «икеле» алам.
– Мин бүген «икеле» алам…
– Шуның белән мин Гитлер тегермәненә бер чүмеч су салам.
– Шуның белән мин… мин… Гитлер тегермәненә… чүмечләп… бер чүмеч су салам.
Ну, нык кеше икән бу Гыйззәтуллин. Тәки бөтенесен әйтеп бара бит!
– Кабатла: ләкин мин алдагы дәрескә әзерлек белән киләчәкмен. Тырышып укып, мин фашизмны җиңү көнен якынайтачакмын…
Гыйззәтуллин биреште. Тавышы теткәләнде, вак-вак кисәкләргә таркалды, берөзлексез борыныннан акты. «Якынайтачакмын» сүзен әйтеп бетерә алмыйча, кинәт кенә урталай сынып, партага ауды.
Сары күлмәкле исә безгә бүтәнчә бәйләнмәде. Бераздан йомшак кына тавыш белән болай дип сөйләп китте:
– Суда еракка йөзгән кешедә билгеле бер урында шикләнү туа. «Ә шунда батсам?»