G. Balakrishnan, L’ennemi, op.cit., s. 87–88; R. Faber, Politische Dämonologie, op.cit., s. 119–122. W literaturze katolickiej H. Berger, Zur Staatslehre Carl Schmitts, „Hochland”, 1965, nr 58, s. 67–76.
463
A. Wielomski, Konserwatyzm między Atenami…, s. 128–162.
464
Zob. dyskusję nad tekstem A. Mohlera, Carl Schmitt…, s. 129–52. W dyskusji nad tekstem (Aussprache zu dem Referat von Armin Mohler, w: H. Quaritsch (red.), Complexio Oppositorum, op.cit., s. 153–57) wypowiedziało się kilku badaczy, uważających, że C. Schmitt był wierzącym katolikiem. G. Maschke powątpiewający i sceptyczny głos Mohlera określa mianem „geradezu absurd” (s. 153), gdyż celem C. Schmitta była „eine Rekatolisierung Europas glaube” (s. 157). K. Kröger pisze równie stanowczo: „Carl Schmitt ist zeit seines Lebens ein gläubiger Katholik gewesen” (s. 153). W. Böckenförde stwierdza: „Herr Mohler, ich habe Carl Schmitt 1953 kennengelernt und mit ihm bis in die letzte Zeit Kontakt gehabt. Aus vielen Gesprächen mit ihm über Religion und Kirche kann ich Ihrer These über seine Religiosität nicht zustimmen. Ich erlebte einen zwar kirchenkritischen, aber durchaus gläubigen Katholiken mit einer traditionellen, saarländische geprägten Frömmigkeit” (s. 153).
465
H. A. J. Rafael, Donoso Cortés…, s. 80–81; W.–D. Hartwich, Häretiker der Moderne. Katholizismus als Politische Theologie beiFranz Blei,Hugo Ball und Carl Schmitt, [w:] D. Harth (red.), Franz Blei: Mittler der Literaturen, Hamburg 1997, s. 83.
466
Zob. np. J. Pegon, Episcopat et hierarchie du Concile de Trente, „Nouvelle Revue Théologique”, 1960, nr 92, s. 580–588; G. Alberigo, Ecclesiologia del Concilio di Trento, „Rivista di Storia della Chiesa in Italia”, 1964, nr 18, s. 227–242.
467
Ch. Maurras, La politique religieuse, [w:] Idem, La Démocratie religieuse, op.cit., s. 268.
468
R. Mehring, Ein „katholischer Laie deutscher Volks– und Staatsangehörigkeit”?Carl Schmitts Konfession, „Revista de Ciencias Sociales”, número especial: Carl Schmitt, 2012, s. 392–395.
469
Ibidem, s. 396. Nieco inaczej problem ten autor przedstawia w swojej wydanej 3 lata wcześniej biografii C. Schmitta (Carl Schmitt. Aufstieg…), gdzie dowodzi, że w młodości był mało religijny, pomimo katolickiej rodziny (s. 76), aby stać się gorliwym katolikiem w latach 1923–1926 pod wpływem katolickiego otoczenia i lektury S. Kierkegaarda (s. 142–150).
470
Ibidem, s. 394.
471
A. Wielomski, Religijność Maurice’a Barrèsa, [w:] B. Grott (red.), Nacjonalizm czy nacjonalizmy? Funkcja wartości chrześcijańskich, świeckich i neopogańskich w kształtowaniu idei nacjonalistycznych, Kraków 2006, s. 189–211; idem, Nacjonalizm francuski…, s. 134–165.
472
E. Corradini, La vita nazionale, Siena 1923, s. 46–48; J. Evola, Imperialismo pagano, Padova 1996, s. 26, 29, 95, 117, 148.
473
Zob. np. F. Nietzsche, Z genealogii moralności, Warszawa 1905; idem, Antychrześcijanin. Przekleństwo chrześcijaństwa, Kraków 1996.
474
Opinię tę podziela G. Balakrishnan, L’ennemi, op.cit., s. 71, 79, 86.
475
Aussprache zu dem Referat von Klaus Kröger, op.cit., s. 172.
476
R. Mehring, Geist gegen Gesetz, op.cit., s. 230.
477
J. de Maistre, Correspondance diplomatique, T. I, Paris 1860, s. 376.
478
P. Noack, Carl Schmitt, op.cit., s. 43–44.
479
Omawia je R. Mehring, Carl Schmitt.Aufstieg…, s. 57–58, 151–152, 193, 196. Chodzi o oszustwa żony, szczególnie fakt, że podawała się za hiszpańską arystokratkę, w rzeczywistości będąc z pochodzenia Chorwatką i to bez jakiegokolwiek tytułu szlacheckiego. Prawdę mówiąc, uważamy te argumenty – przedstawione przez C. Schmitta przed sądem kościelnym – za nieprawdopodobne i służące wyłudzeniu stwierdzenia nieważności małżeństwa. Gdy C. Schmitt poznał swoją przyszłą żonę, to była zawodową tancerką w jednym z lokali w Görlitz. Czy C. Schmitt mógł być tak naiwny, aby uwierzyć, że hiszpańska arystokratka pracuje w tancbudzie w niemieckim miasteczku? Znając j. hiszpański nie zorientował się, że jego wybranka posługuje się tym językiem mając cudzoziemski akcent? Dodajmy poza tym, że C. Schmitt nie był swojej żonie wierny, zdradzając ją z jedną ze swoich studentek w 1921 r. (ibidem, s. 130–139).
480
P. Noack, Carl Schmitt, op.cit., s. 45.
481
Kilka takich sprzecznych opinii przytacza Ch. Lindner, Der Bahnhof von Finnentrop, op.cit., s. 346–348.
482
Cyt. za: H. Quaritsch, Positionen und Begriffe…, s. 33. Wedle naszych ustaleń, termin ten pojawia się publicznie dopiero 10 lat później i w zupełnie innym kontekście w tekście C. Schmitt, J. Schickel, Gespräch über den Partisanen [1970], [w:] Idem, Staat, Großraum, op.cit.,, s. 633. Określenia tego C. Schmitt używa jednak już w 1956 r. w prywatnym liście, ale w kontekście liturgii, pisząc, że „die zölibatäre Bürokratie den Leien den Kelch entzogen hat” (E. Jünger – C. Schmitt, Briefe 1930–1983, op.cit., s. 302). Z kontekstu nie wynika jednoznacznie, czy jest to nagana, czy akceptacja owego odebrania kielicha laikatowi, ale ton wskazuje raczej na naganę.
483
J.–W. Müller, Ein gefährlicher Geist, op.cit., s. 31.
484
C. Schmitt, Absolutismus [1926], [w:] Idem, Staat, Großraum, op.cit., s. 99.
485
G. Balakrishnan, L’ennemi, op.cit., s. 94.
486
I. Kant, Metafizyka moralności, Warszawa 2005, s. 31, 42n., 154n., 191. Na temat liberalizmu I. Kanta zob. np. M. Acewicz, Kant i liberalna idea ładu politycznego, [w:] R. Skarzyński (red.), Studia nad liberalizmem, Warszawa 1995, s. 171–201; H. Arendt, Wykłady o filozofii politycznej Kanta, Warszawa 2012.
487
I. Kant, Metafizyka moralności, op.cit., s. 50n., 96–97, 178, 248, 270, 290, 311, 347n.
488
Ibidem, s. 5, 19–20. Na temat neokantyzmu w naukach prawnych zob. M. Szyszkowska, Neokantyzm. F
