Principles, Cambridge 2002, s. 68–71. Na temat M. Lutra w tej kwestii piszą np. B. Lohse, Evangelium in der Geschichte, T. I, Göttingen 1988, s. 300–316; H. Lutz, Reformation und Gegen–Reformation, München 2002, s. 25–26.
350
C. Vasoli, Guglielmo d’Occam, Firenze 1953, s. 260–284; J.C. Utrera Garcia, Estudio preliminar, [w:] Wilhelm Ockham, Sobre el poder de los emperadores y los papas, Madrid 2007, s. 14–15. W przypadku M. Lutra chodzi o wspominaną wcześniej naukę o Zwei–Reiche–Lehre.
351
Na temat Wilhelma z Ockham zob. G. de Lagarde, La Naissance de l’ésprit…, t. IV, s. 226–227, 257–259; M. Bastit, Naissance de la loi moderne, Paris 1990, s. 243, 300–303. Na temat M. Lutra zob. T. Szczech, Państwo i prawo w doktrynieśw. Augustyna, Marcina Lutra i Jana Kalwina, Łódź 2006, s. 17–18, 34–62, 303–314.
352
C. Schmitt, Teologia polityczna, op.cit., s. 73–83; idem, Politische Romantik, op.cit., s. 89–94; idem, Donoso Cortés, op.cit.
353
Poza pojedynczymi wzmiankami szerzej na ten temat piszą: R. Sanchez Abelenda, Carl Schmitt y Juan Donoso Cortés. A proposito del decisionismo político, „Philosophica”, 1988, nr 11, s. 255–264; H. A. J. Rafael, Donoso Cortés…, op.cit.; M. Dahlheimer, Carl Schmitt…, s. 149–62; J. Zaganiaris, Réflexions sur une „intimité”:Josephde Maistre et Carl Schmitt, „L’Homme et la Société”, 2001, nr 140–141, s. 147–167; M. Sirczuk, La crítica al liberalismo: Carl Schmitt y Donoso Cortés, „Politeia”, 2004, nr 32/33, s. 173–206; M. Herrero López, El „nomos” y lo politico, op.cit., s. 174–180, 369–371; P. Jiménez, La reacción contra la historia, op.cit., s. 401–416; O. Bradley, A Modern Maistre.The social and political Thought of Josephde Maistre, Lincoln 1999, s. 123–127; T. Mayer, „…nur aus der Substanz Spaniens”. Carl Schmitts Kulturkritik im Auschluss and Donoso Cortés, „Revista de Ciencias Sociales”, número especial: Carl Schmitt, 2012, s. 63–74.
354
Chodzi o nasze prace: Od grzechu do apokatastasis.HistoriozofiaJosephade Maistre'a, Lublin 1999; Filozofia polityczna francuskiego tradycjonalizmu (1789–1830), Kraków 2003; Hiszpania Franco. Źródła i istota doktryny politycznej, Biała Podlaska 2006, s. 67–110 (rozdz. poświęcony J. Donoso Cortésowi).
355
G. Breton, „Du pape” de Josephde Maistre. Etude critique, Paris 1931, s. 97.
356
J. de Maistre, O papieżu, Kraków 1853, s. 15, 103 (w oryginalnym tłumaczeniu jako polski synonim słowa souveraineté pojawia się dziwaczny termin „naczelnictwo”).
357
H.J. Pottmeyer, Unfehlbarkeit und Souveränität. Die päpstliche Unfehlbarkeit im System der ultramontanen Ekklesiologie des 19. Jahrhunderts, Mainz 1975, s. 61, 63.
358
G. Breton, „Du pape” de Josephde Maistre, op.cit., s. 55–56, 77–105.
359
Np. H. Maret, Du Concil général, T. II, Paris 1869, s. 318–323; A. Margerie, Le ComteJosephde Maistre, Paris 1882, s. 234.
360
F. Lafage, Le comteJosephde Maistre (1753–1821). Itinéraire intellectuel d’un théologien de la politique, Paris 1998, s. 232–233.
361
D. Vouga, Baudelaire et Josephde Maistre, Paris 1957, s. 82.
362
C. Latreille, Josephde Maistre et la papauté, Paris 1906, s. 276n.
363
Ch. Journet, PourquoiJosephde Maistre et Donoso Cortés ne sont pas nos maîtres?, „Nova et Vetera”, 1949, nr 24, s. 193–201. U samego J. de Maistre’a o tym problemie zob. O papieżu, op.cit., s. 79–87. Szerzej o problemie dwuznaczności niezawodności/nieomylności papieskiej zob. H. Fries, Das missverständliche Wort, „Quaestiones Disputatae”, 1971, nr 54, s. 216–32.
364
Problemowi temu poświęcony jest tom II rozprawy Bonalda, Théorie du pouvoir politique et religieux, dans la société civile demontrée par le raisonnement et par l’histoire, Constance 1796. W literaturze światowej problem ma nikłą literaturę przedmiotu (L.E. Palacios, Bonaldo la constitucion natural de las sociedades, „Revista de Estudios Politicos”, 1949, nr 45, s. 85–94). W literaturze polskiej zob. trzy nasze fragmenty na ten temat: Teologia polityczna francuskiej kontrrewolucji, [w:] B. Grott (red.), Religia i polityka, Kraków 2000, s. 19–36; Filozofia polityczna…, s. 116–137; Kościół w cieniu gilotyny. Katolicyzm francuski wobec Rewolucji (1789–1815), Warszawa 2009, s. 470–480.
365
L. de Bonald, Législation primitive, Paris 1847, s. 185.
366
L. de Bonald, Théorie du pouvoir…, t. I, s. III.
367
Ibidem, t. I, s. 51; t. II, s. 64, 129, 314–315; idem, Pensées sur divers sujets et discours politiques, T. II, Paris 1817, s. 190
368
L. de Bonald, Théorie du pouvoir…, t. II, s. 2.
369
Ibidem, t. II, s. 315–16.
370
Ibidem, t. II, s. 185–86, 313–16, 354–55; idem, Du divorce, considéré au XIXe siècle, relativement à l’état domestique et à l’état public de société, Paris 1818, s. 174–176.
371
L. de Bonald, Théorie du pouvoir…, t. II, s. 317–319.
372
Ibidem, t. I, s. 61.
373
Zob. E. Schramm, Donoso Cortés, su vida y su pensamiento, Madrid 1936, s. 189–192; A. Fornés Murciano, Providencialismo, decisionismo y pensamiento antropológico. Influencia de Josephde Maistre en la teología política de Donoso Cortés, „Hispania Sacra”, 2011, t. 63, nr 127, s. 235–260.
374
J. Donoso Cortès, Obras completas, op.cit., t. II, s. 191–192, 595, 671–672, 685–686.
375
Problem dyktatury u J. Donoso Cortésa w literaturze omawiają np. F. Ariel del Val, Los fundamentos ideológicos…, s. 213–220; C. Villalba, La critica al liberalismo…, s. 93–96; R. Skarzyński, Konserwatyzm, op.cit., s. 182n.; E. Molina, Cómo detener el mal. El decisionismo
