Ettie Bierman Keur 7. Ettie Bierman
Читать онлайн книгу.
Bly jy is steeds hier, mevroutjie. Wil jy kyk? Lees en ’n mening uitspreek?”
“Ja, graag. Maar wat weet ek, meneer?” vra sy verleë. Sy weet net van skottelgoed was en tik en liassering. Hoe kan sy ’n jeugverhaal evalueer?
Rasmus knik soos Henk Rautenbach: “Was jy ooit elf of twaalf, Carina?”
“Ja, ek was.”
“Jy lyk steeds twaalf. Ideaal. Lees!”
“Ek het nie kinders nie, meneer,” sê Carina.
“Wat het dit met die prys van vleis te doen? Dat ’n skrywer moet kinders hê om oor kinders te kan skryf, is ’n mite. Dieselfde geld vir lesers en keurders. Beter en meer outentiek, is eie ervaring. As jy ’n taalaanvoeling het, as jy ’n boek ken, as jy self eens op ’n tyd ’n tiener was, kan jy jou in ’n twaalfjarige se denkprosesse indink. Jy kan sê dis gemors of briljant. Ek hoor dié een is laasgenoemde. Lees en rapporteer sodra jy klaar is.”
“Ek weet nie of ek kan nie,” hou Carina vol. Maar die manuskrip lê reeds op haar lessenaar en die grootbaas het gepraat. Sy het geen keuse nie.
“Rasmus het nie gekom waar hy is sonder aanvoeling, ’n sesde sintuig en ’n vlymskerp brein nie,” sê Tertia. “Al noem ons hom op sy voornaam en al is ons vriende, bly hy die man wat oor ons wel en wee beskik. Los die telefoon en Charmaine se gemors. Jy is jonk en intelligent. Lees die verhaal en sê wat jy dink.”
Carina volg Tertia se raad. Sy lees. Twee ure gaan verby. Pos- en koffietyd ook. Sy ignoreer skrillende telefone en vorder driekwart deur die manuskrip. Dan kyk sy op.
“Wat van die keurverslag en briewe wat vieruur in die possak moes wees?”
“Afgehandel en in. Geen koerantman is haar sout werd as sy nie kan tik nie.”
“Koerantman is háár …? Nie koerantvrou of -meisie nie?”
“Koerantman,” herhaal Tertia. “Die woord ‘koerantvrou’ het soos ‘redaktrise’, ‘uitgeefster’ en ‘joernaliste’ uit woordeboeke verdwyn. Dis terminologie wat in die eeu van die geëmansipeerde vrou in onbruik geraak het. Wat dink jy van die manuskrip?”
“Ek is amper klaar …” Carina verdiep haar in die laaste gedeelte van die manuskrip.
Henk kom tel die naald en gare om kwart oor vier van haar lessenaar op. Hy gee haastig pad voor Carina kan reageer of vrae stel.
“Wat makeer hom?” wil sy by Tertia weet.
Tertia haal haar skouers argeloos op. “Dis volmaan … of hy het pampoene geplant wat nie groei nie. Is jy klaar?”
“Ja. Dis ’n baie goeie boek.”
“Manuskrip. Gaan sê dit vir Ras, dit sal sy dag maak; Fokus se jáár maak, as jy die anglisisme sal verskoon.”
Carina wens sy kon haar belofte aan Tinus nakom en ’n memorandum op Rasmus se lessenaar gaan neersit, wens sy kon draaie om Ras du Toit loop, soos sy haar voorgeneem het en soos Henk om die een of ander rede vandag met haar gemaak het.
Carina stel dit so lank moontlik uit; tot op die laaste minuut; tot dit amper huistoegaantyd is. Soos gister, aarsel sy in hul hoofbestuurder se kantoordeur.
“Meneer Du Toit, ek reken die verhaal is skitterend, as my mening enigsins van belang is; die agtergrond en emosies goed geteken en die gebeure oortuigend.”
“Sit,” beveel Rasmus. “Vertel my hoekom jy so reken.”
“Kinders hou van ’n bekende milieu, karakters waarmee hulle hulle kan vereenselwig en van spanning, pleks van lang verduidelikings, wat hulle in elk geval oorslaan.”
“Het jy?”
“Bedoel u in die boe … manuskrip?”
“Stukke oorgeslaan toe jy ’n kind was?”
“Lang stukke waar die verteller aan die woord is?” Carina is skaam. “Op twaalf het ek meer in handeling en aksie belang gestel as oninteressante verduidelikings.”
“En nou?”
“Nou … Nóú lees ’n mens ’n bietjie dieper. Jy let op die uitbouing van karakters, hul emosies, beweegredes en … maar die aksie is steeds belangrik.”
“Dis nie ’n sonde nie. ’n Sterk verhaallyn is die kern van enige suksesvolle boek. In watter standerd was jy toe jy twaalf was?”
“Standerd vyf.”
“Sou jy dié … e … boek deurgelees het as jy dit kon lees toe jy in standerd vyf was?”
“Gewis. Ek sou hom nie kon neersit nie.”
“Sou jy gedeeltes oorgeslaan het?”
Carina huiwer. Wie is sy, wat nog nooit een enkele skeppende woord op papier vasgelê het nie, om ’n bekende skrywer se werk te kritiseer?
“Ek het gevra jy moet eerlik wees,” versoek Rasmus.
“Daar is te veel …” Carina weet nie wat die regte woord is om te gebruik nie. “Ek dink daar’s te veel … e … prekerigheid?”
“Moralisering?”
“Ja. Dit word met ’n …” Carina wens sy kon haar gedagtes beter in woorde uitdruk, haar argumente beter formuleer. “Hy gee dit met ’n lepel in; druk dit in die kind se keel af. Die storie is so goed … ek dink die uitgerekte … moralisering is onnodig en aan die hare bygesleep. Die verhaal self leer die seun ’n les van oos, wes, tuis bes. As hy van die huis af wegloop en een ramp na die ander tref hom, is die boodskap tog glashelder. Dit hoef nie deur die verteller beklemtoon te word nie.”
Carina het gedink sy praat te veel, dat Rasmus hom gaan vererg, die manuskrip vir Henk gaan gee of wag tot Liaan terug is. Maar hy knik. “Korrek. Nie ’n slegte opsomming nie. Reg so. Slaan dood.”
Liaan het ook daardie uitdrukking gebruik. Carina is nie heeltemal seker wat ‘doodslaan’ beteken nie.
“Haal uit. Verwyder. Deurstreep,” verduidelik Rasmus toe hy sien sy begryp nie.
“Die moralisering?” vra Carina.
“Die preke wat in die kind se keel afgedruk word. Die manuskrip is in elk geval te lank. Sny sowat elf bladsye. Méér, as jy dink die tempo en spanningslyn sal daarby baat vind.”
“Ek …?” vra Carina.
“Wie onderskat jy? Jouself of vir my en my vermoë om mense op te som?”
Carina weet nie wat om te antwoord nie.
“ ’n Mens leer vinniger swem wanneer die water diep is. Dis swem of verdrink, suster! Jy’s nie net mooi nie, jy’s talentvol ook. Beskou dié manuskrip as ’n vingeroefening. Van jou, Carina Rheede, gaan ek nog ’n uitgewer maak – een van die bestes. Kan ek jou huis toe neem?”
Hoewel die aanbod op kort kennisgewing geskied, is Carina beter voorbereid. “Baie dankie, meneer, maar … e …”
“Ras,” korrigeer hy.
“Baie dankie …” begin Carina weer.
“Maar …?” vra hy en glimlag sy effense glimlag.
“Maar ek wil vinnig inkopies gaan doen.”
Rasmus dring nie aan nie. “In die haak. Wikkel, anders is jy laat. Gee, ek sal die manuskrip in die kluis gaan wegsluit.”
“In Johanna?” vra sy.
Rasmus glimlag. “Jy leer gou. Sal jy met die bus oor die weg kom?”
“Ja, dankie.”
Toe Carina uitstap, sien sy hom nêrens nie. Reeds weg huis toe, na sy vrou en kinders toe, besluit sy. Dis beter so. ’n Mens kan nie anders as om van hom te hou nie. As sy nie ’n moeilike man gehad het nie, sou sy maklik met Ras goeie vriende kon word. Selfs