Dubbelspiraal. André Jansen
Читать онлайн книгу.
die groot stad. Hulle was in die hemel. Ná ’n paar jaar kon hulle meer dinge bekostig, al was baie daarvan op skuld. Dit was ’n goeie tyd. Met groot geesdrif, ywer en optimisme het hulle Martie gemaak.
Die ovaal tafel in Van Tonder se kantoor is groter as die deur. Hulle’t die pote eers agterna aangeskroef, loop die storie, en die deur met ’n geswets weer gehang, ’n aks skeef, seker uit wraak. En nou staan die ding daar breed in die pad as jy na Van Tonder se lessenaar mik. Jy moet skoon draaie deur die kantoor swenk. Al die ontwrigtende gewoel en gewerskaf is gedoen omdat die wêreld Van Tonder ’n guns skuld. Hy vergeet nooit, en vorder altyd in.
Die stoele het materiaalbekleedsels wat nie soos ritssluiters klink nie. Daar is glase en kraffies met water op Van Tonder se tafel, maar geen asbakke nie. Om dié tafel word oorleg gepleeg, en samesprekings gevoer, en úitgepraat. Baie daarvan is net skyn, want meestal het Van Tonder reeds besluit wat hy wil hê. As dit moet, sal hy ter wille van die oorlog hier en daar ’n veldslaggie verloor, maar daar’s selde twyfel oor die uiteinde.
Van Tonder se stoel aan die kop van die tafel is leeg, maar nie vir lank nie, want ’n minuut of wat later kom hy ingestorm en laat sy yslike lyf daarop neersak. Dis ’n titaniese stryd.
Waarom, presies, wonder Jooste vir die hoeveelste keer, kon ek nog nooit aan hom vat kry nie? Ja, hy doen sy bes om jou soos iets onder sy skoen te laat voel. Ja, hy’s beterweterig en ongeduldig. Hy’s blitsig by om af te kraak, en traag om te prys. Die naam van enigiemand wat teen sy bullebakkery en omkopery en heuningkwas baklei, word sorgvuldig vir latere vergelding in sy agterkop gebêre. Tog kan jy dit van baie ander base sê, en steeds van hulle hou, of hulle minstens respekteer. Ná alles word gawe kêrels nie grootbase nie. Jy trap op lyke om bo uit te kom. Dis net – iéts aan Van Tonder laat hom altyd kriewel. Miskien is dit maar net die selfversekerde beterweterigheid.
“Sesde verdieping skarrel ’n bietjie rond,” sê Van Tonder uitasem, en dan hard, in die rigting van die binnedeur: “Geen oproepe of besoekers nie, mevrou. Dankie.”
Mevrou se tikmasjien ratel voort.
Met al die geharwar het Jooste skaars agtergekom dat Van Tonder vir Stephen Jones in sy kielsog by die vertrek ingesuig het. Jones knik net sy kop vir Jooste toe hy gaan sit. Sy dromerige grysgroen oë lyk altyd asof hulle in ’n ander wêreld rondswerf, maar as jy hom oor ’n week sou vra wat in dié vergadering gesê is, sal hy dit byna woordeliks kan herhaal.
Van Tonder se flets ogies dwaal gedurig rusteloos rond, bang hulle mis iets. Sy greep kom van wat hý weet, en ander nie. Sy trouring sny ’n diep keep in sy vinger, en die arms van sy bril twee teen die kante van sy kop. Sy mond is ’n wurmpie wat slymerig rondkriewel, en sy skouers trek met elke asem ’n entjie op, asof hulle moet help om lug in sy longe te hys. Van Tonder is alomteenwoordig, en eendag sal ’n hele paar steunende mans sy lyk by die voordeur uitdra.
“Koos, wel, dis nogal vir jou ’n ding. Jy weet hoe besig is sesde verdieping. En tog,” sê Van Tonder, “het hulle belang gestel in jou krummeltjie. ’n Nietigheid, natuurlik, net ’n bagatel in ’n baie groot prent, maar tog. Interessant. Die hele tyd dink ons dis Wambo’s en Herero’s en sulke gespuis wat ons daar bo klits. Wat maak ’n mak Soweto-Xhosa daar? Een van onse eigene gebroeders? Het hy sê maar van Caxito of Katenga daarheen gewandel omdat die ANC se opleiding ’n bietjie straf vir sy tenger gestel was, of is hy gestuur? En so ja, waarom? Daar staan hy, derde van links in die middelste ry, saam met ’n klompie dames en here van edele inbors wat niks verstaan as hy sy moedertaal praat nie. Hoekom? Dis ’n raaisel. Jy’s seker dis hy? Kyk mooi.”
Van Tonder beduie na Jones, wat in sy aktetas rondgrawe en met vergrotings van Kobus se laaste twee foto’s vorendag kom. Of altans van die groepfoto teen die muur in die foto. Hy skuif die afdrukke na Jooste oor. Dis die eerste keer dat hy die gesig vergroot sien, en bewerk om vir die swak gehalte van die oorspronklike te vergoed. Dis nie ’n ateljeeportret nie, maar dis goed genoeg.
“O ja. Soweto, 18 Junie 1976.”
“H’m,” brom Van Tonder, terwyl hy sy regterwysvinger in die lug heen en weer skud. “Jy was ’n soet seuntjie met dié een, Jooste, maar sesde verdieping is so ’n bietjie verbaas dat hulle nou eers hoor van jou vorige ontmoeting met ta.”
In reaksie op nog ’n onsigbare bevel haal Jones ’n legger uit sy aktetas en sit dit voor hom neer. Dis sy verslag van destyds, sien Jooste. Is dit al regtig twee jaar gelede?
“Hierin sê jy niks.”
“Dit was nie belangrik nie.”
“Wel, Koos, dis waar sesde verdieping ’n bietjie van ’n probleem het, sien. Miskien is dit nie. Dis moontlik. Ek sê nie dis belangrik nie. Ek sê nie dis iets wat die wêreld aan die brand gaan steek nie, glad nie. Dis net dat sesde verdieping voel, en ek reken eintlik met rede, dat hulle die kéúse moes gehad het om te besluit of dit belangrik is of nie. Maar hulle het nie die kéúse gehad nie, het hulle?”
“Nee.”
“Weet jy hoekom sit die base op die sesde verdieping, Koos? Dink jy dis vir die skoon lug daar bo? Dink jy dis vir die goeie oefening van trappe klim tot daar? Nee, Koos, dis vir die uitsig. Dis vir die groter prentjie, die geheelbeeld, die vista, die panorama. Nou moet ons op ou spore terugloop, sien, en sulke spore is altyd moeiliker, want die wind het hulle toegewaai. Dit maak sommige mense ’n bietjie moerig. Hul lippies is skoon opmekaar geknyp.
“Sê my, Jooste, net uit nuuskierigheid, hoekom het jy hom toe nie gepot nie? Watse sagte hartjie klop daar in jou borskas? G’n haan sou daarna gekraai het nie.” Van Tonder se ogies dartel weer rond, ’n teken dat sy kop reeds met ander dinge besig is. “Toemaar, ek soek nie ’n antwoord nie, wonder maar net.
“Ek wonder ook, terloops,” gaan hy voort, terwyl hy na Jones kyk, “waarom Kruithuis nie opgelet het daar’s ’n patroon minder in die magasyn nie.”
Die telefoon lui op sy lessenaar en hy kyk gesteurd op.
“Ek het gesê geen oproepe nie, mevrou!”
“Dis belangrik,” kom dit gedemp van agter die deur.
Van Tonder hys hom op sy voete, en gaan tel die hoorbuis op. Hy luister ’n rukkie, en knik dan sy kop. “Ek kom,” sê hy. En dan vir die twee mans by die tafel: “Luister, dis weer die base wat in hul onderbroeke piepie. Ons kan later praat as dit nodig is.”
Jones maak sy goed bymekaar terwyl Van Tonder by die kantoor uitstoom. By die deur, toe hulle na aan mekaar staan, vra Jooste vir Jones:
“Het hy ’n naam, dié ou?”
Jones knik. “Peter Ndlela.”
“Peter Ndlela? Dit sê my niks.”
“Vir my ook nie.”
Van Tonder staan neffens links by die hyserdeure, miskien binne hoorafstand, miskien nie. Sy oë flikker vir ’n oomblikkie in Jones se rigting, maar Van Tonder se oë loer altyd soos ’n verkleurmannetjie s’n rond.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.