Die troebel tyd. Ingrid Winterbach
Читать онлайн книгу.
wees?! roep sy verras uit. Hy glimlag triomfantlik. Sy moet kom kyk, sê hy. Hulle sal haar graag op die vindplek wil hê. Hulle het die hoogste agting vir haar kundigheid. Sy binnelip so ’n verrassende helderpienk, en die mond so buitengewoon stewig en welomlyn. Wonderlik, sê sy, sy sal graag ’n draai daar maak – sy was nog nooit in die Soutpansberg nie. Hy gee sy kaart vir haar. Sy glip dit in haar handsak, groet hom, en probeer Nonki se oog vang.
Dis tyd om huis toe te gaan. Sy is moeg. Maar Nonki is druk in gesprek met ’n seningrige kêrel met dreadlocks aan die oorkant van die vertrek. Die man maak vreemde slangagtige bewegings met sy lyf, dit lyk trouens of hy moeite het om regop te bly, terwyl Nonki passievol met hom praat. Selfs op hierdie afstand kan Magrieta sien sy gesig het die glasige uitdrukking van iemand wat gerook is. Sy kry Nonki aan die arm beet, dis laat, kan hulle asseblief huis toe gaan, maar Nonki is nie weg te skeur van die gerookte kêrel nie. Hy is roekeloos handsome, met die sleazy good looks van ’n pimp of ’n small-time dwelmhandelaar. Ranke lyf, ongefokuste oë. Hy rig sy glasige blik op Magrieta en sê: “What is this, my sister, come join us.”
Agent Green bied aan om haar ’n geleentheid terug na die gastehuis te gee. Dis ysig buite, maar ten minste reën dit nie meer nie. Wie is die kêrel met wie Nonki so ingenome is? vra sy. Dis Robert Raditsela, ’n digter, hoë profiel hier en in die buiteland. Hy dig in Setswana en Engels.
Sy moet haar een oog toeknyp om te fokus, haar kop buitensporig aangeklam deur die baie drank op ’n leë maag.
Hy is self ook ’n skrywer, bieg agent Green skamerig. Ag lieflik, sê Magrieta. Sy moet haar inspan om nie op te gooi nie, dit moet wees van die koue en die drank. Agent Green beduie met sy hande terwyl hy praat. Sy handpalms en eerste vingerlit is vlesig, die vingers sit wyd op die palm gespasieer en buig ver agtertoe. Sy hande herinner Magrieta aan die geïllustreerde hande wat sy in ’n boek oor Japannese tantras gesien het, toe sy in die verwoede fase van die eerste antidepressant was.
Wat is dit met al die mense in rolstoele in hierdie dorp? vra sy. O, sê hy, daar’s op die oomblik ’n konvensie van rolstoelgebruikers by die universiteit. Is agent – is doktor Oliver deel daarvan? vra sy. Nee, sê hy. ’n Konvensie van rolstoelgebruikers. Ag so. Die groep in die roman het van erg gewelddadige metodes gebruik gemaak. ’n Terreurgroep met ’n ingrypende politieke agenda. Agent Green beduie met sy tantriese hande, maar sy hoor nie ’n woord van wat hy sê nie. Sy’s te moeg, te naar, te koud, te gedrink, te ver heen op een of ander dwaalweg of onbegaanbare pad. Wat doen sy in die nag, in die Oos-Kaap, op ’n onbekookte sending? Al geruime tyd ver van haar goed, naby haar skade.
“Hou stil,” sê Magrieta. “Ek moet opgooi.”
Sy klim net betyds uit en gaan staan langs die motor. Sy buig vorentoe. Sy druk met haar hande op haar knieë. Haar ribbekas trek gewelddadig saam. Sy gooi ’n helder straal suur vloeistof op. Bo haar beleërde en belemmerde hoof is Spica, Arcturus, Vega en Altair prominent in die naghemel.
Toe sy klaar is, vee sy haar mond af met die agterkant van haar hand. Haar tande klapper opmekaar. Sy staan met haar een hand teen die dak van die motor aangeleun. Sy’t ’n fout gemaak. Sy hoort in die Soutpansberg, sy hoort op haar knieë saam met professor Mogoerane en sy spannetjie op soek na fossiele uit die Middel-Kambrium. Sy hoort in haar eie laboratorium, in ’n wit jas, agter ’n mikroskoop. Sy hoort haar te verdiep in die evolusie van die senuweestelsel van die filum Annelida uit die Ordovisium. Haar lojaliteit lê by die erdwurm. Dít is haar roeping, dit is waar sy hoort. In die Ordovisium, nie in die nag in die Oos-Kaap op ’n belaglike sending en op ’n useless antidepressant nie. Sy behoort haar aandag sonder weifeling stip gerig te hou op die ondeurgrondbaarheid van die Hadiese tydperk, op die miljarde jare wat dit vir die eerste multisellulêre organismes geneem het om te ontwikkel. Wat het haar besiel om dit alles op te gee? Sal sy die psigiater dagvaar? Sal sy nóú vir Markus Potsdam ’n sms stuur dat sy bedank?
Sy klim weer in die motor. Haar tande klapper steeds opmekaar. Is jy okay? vra agent Green besorg. “Ja,” sê sy. “Ry maar.”
*
Vyfuur die volgende oggend staan Magrieta op. Sy voel naar en benewel. Sesuur laai dieselfde man haar weer op wat haar hierheen gebring het. Dis nog donker, en dis koud. Sy meisie is weer by hom. Sy dra weer dieselfde jassie. Magrieta sien dis nie grysblou nie, maar ’n baie bleek blou, bleker as poeierblou. In die donker kan sy die vrou se mondletsel nie goed sien nie. Sy kan ook nie sien of sy weer ’n pluisie in haar regteroor het nie. Die jong man dra net ’n kortmouhemp, ten spyte van die koue. Die pad is besig vir hierdie tyd van die oggend. Hulle moet in ’n suidwestelike rigting ry, want skuins agter hulle begin die lug stadig verkleur. Magrieta sit-lê met polsende kop en lam nek agter in die motor. Soms rig sy haar uit haar bedwelmde halfslaap op en kyk deur die venster na die verbysnellende landskap. Uitgestrekte grasveld met klompies boom tussenin. Sy vra die man wat hy die res van die dag gaan doen. Hy gaan terug om nog een persoon in die dorp te gaan haal en by die lughawe af te laai. Dan gaan hy vir Cornelia (die beletselde meisie) vir ontbyt langs die see neem. Dan gaan hy neute koop vir sy eekhorings. Twee eekhorings wat hy in ’n hok aanhou, die een is makker as die ander. Wat is hulle name? vra Magrieta. Okkie en Akkie, sê hy. Sy hoop nie Akkie doen sy naam gestand nie, sê sy, maar die man hoor haar nie.
In Kaapstad neem sy die shuttle. Hy laai Magrieta by die huis af. Willem is nog in die bed. Sy gooi haar serp af, trek haar baadjie uit, haar trui, haar romp, sy trek haar stewels uit. Sy klim by hom in die warm bed met haar hemp, leggings en sokkies aan. Hy vou hulle toe in die duvet. Die hitte is weldadig. Haar koue hande warm vinnig op. Hy lê agter haar. Haar boude pas in sy bekkenkom. Hy gly sy hand onder haar frokkie in. ’n Dromerigheid kom oor haar, sy keer terug na ’n primitiewe staat. Saamgesnoer in die warm bed word hulle een organisme waarvan die metabolisme stadigaan traer word. Sy kan nie daaraan dink dat sy sal moet opstaan nie. Dit sal wees om van nuuts af wreed in die wêreld gewerp te word.
“Vergewe my,” prewel sy. Hy maak ’n klein liggaamsbeweging wat sy interpreteer as, dis goed, ons laat wat gebeur het agter ons.
Die volgende oggend gaan groet sy eers vir Markus Potsdam. Hy kom, soos altyd wanneer sy by sy kantoor inkom, half lomp agter sy lessenaar orent. Het jy hulle opgeskroef? vra hy. Vir seker, sê sy. Dis goed, sê hy. Agent Oliver het ’n boodskap vir jou. Ja? Hy sê jy kan jou Buro in jou gat steek, sê sy. Oliver is ’n kreupele met ’n chip op sy skouer, sê Potsdam, ongeërg. Is dit ’n polities korrekte uitspraak? vra sy. Hy ontmoet haar blik, glimlag net effens en sê: Ek het ’n broertjie dood aan politieke korrektheid. Sy voel opgelug toe sy by sy kantoor uitgaan, bly dat sy en Potsdam ’n bietjie veld gewen het.
Drie
Terug in die dorp aan die einde van Junie gaan Magrieta Prinsloo laatmiddag in die wingerd bo hulle huis stap. Sy stap gewoonlik saam met Willem, maar wanneer hy laat werk, stap sy alleen met die hond. Sy is nie veronderstel om haar op haar eie te diep in die wingerd te waag nie (die gevaar van ongewenste elemente), maar met die hond voel sy veilig. Sy verkies dit om soms alleen te stap, want wanneer sy met Willem stap, let sy minder op die omgewing.
Sy stap met die netjiese paadjies tussen die wingerde deur, en dan met een van die grondpaadjies aan die agterkant van die skoolgebou verby. Die hele omgewing hier is met rommel besaai. Sy weet nie wie hiervoor verantwoordelik is nie. Die leerlinge gooi sekerlik hulle tjipspakkies en lekkergoedpapiertjies hier, en leë koeldrankblikkies en papiere, maar waar kom die stukke gebreekte plastiekpyp, stukke asbes, stukke en brokke sement (een of ander iets afgebreek tot op die laaste baksteen), gebreekte drankbottels, leë plastiekbottels, afgewerpte kledingstukke, haarkrullers vandaan? Wie woon hier, wie swerf deur hierdie area, wie laat hulle hopies ekskrement, hopies vomeersel, bloedspore, liggaamsvogte, plastiekhouers en -sakke, kaalgevrete hoenderbeentjies, ou skoene, geskeurde onderklere hier agter? Sy kom af op ’n hoop gebruikte sanitêre doekies, en op ’n groot ashoop – alles onherkenbaar deur die vlamme verander. Net-net herkenbaar is ’n swartgebakte lemoen en ’n verkoolde wortel. Oral sien sy op hierdie staptogte laatmiddag tekens van menslike bewoning – oorblyfsels van vure, uitgeholde gate onder struikgewas – ’n aanduiding van lêplekke, maar nooit sien sy die bewoners nie.
Dit is winter, dit word steeds kouer. Hoe beskerm hierdie swerwers