Евгений Онегин. Александр Пушкин
Читать онлайн книгу.ҳақда у сира чекмасди қайғу.
Ақлдан озарди унинг хотини
Эшитаркан Ричардсоннинг отини.
Ричардсонни севди хотин ҳар маҳал,
Ўқигани учун эмас сабаби,
Грандисонни у Ловласдан75 афзал(13)
Кўрганлиги учун эмас бу севги,
Фақат ўтган йиллар бека Алина –
Москвалик амманинг қизи кўпинча
У зотларни бунга уқтирган эди,
У вақт куёв эди ҳозирги эри,
Кўнглига ёқмасди бу киши лекин,
Ўзининг қалби ва идроки билан
Бунинг эс-ҳушини кўпроқ банд этган
Ўзга бир йигит-чун чекарди оҳин:
Бу Грандисон-ди олифта-танноз,
Гвардия сержанти ҳамда қиморбоз76.
У йигит сингари, бу ҳам ҳамиша,
Қийинарди мода, сиймога қараб,
Лекин қиз раъйини сўрмайин пича
Элтадилар тўйга – никоҳга судраб.
Хотиннинг дардини тарқатиш учун
Жўнайди онгли эр ўтмасдан уч кун
Ўз қишлоғи томон, бунда ёш хотин
Куяди, қуршайди кимлар атрофин.
Даставвал тинмайди унинг кўзёши.
Эрдан чиқишга ҳам бўлади тайёр.
Машғул қилди уни кейинча рўзғор,
Одатланди, бўлди тақдирга рози.
Одат – Худованднинг бир илтифоти,
У чиндан бахтларнинг ўрнин босади.
Ҳеч бир нарса ила даф этилмаган
Қайғусини одат юпатирганди.
У қилган катта бир кашфиёт тездан
Хотинни тамоман овунтирганди.
Иш билан осуда чоғ орасида
Кашф этди на тарзда эрни идора
Қилиш лозим мутлоқ бир ҳоким каби,
Шунда бўлаверди ҳар истагани.
Иш-кучга қатнашиб турар эди у,
Қиш учун у тузлар эди қўзқорин,
Рўзғор қўлда, қирқар малайлар сочин77.
Одатда ҳар шанба ҳаммомга тушув,
Урар чўриларни ғазаби қайноқ,
Барчасин қиларди эрдан бесўроқ.
Бир вақтлар ўз қони билан ёзарди
У нозик қизларнинг альбомларига78,
Прасковья-Полина деб чақирарди79,
Сўзларди қўшиқдай у чўзибгина.
Корсетни80 жудаям тор кияр эди,
Рус сўзларин худди француз каби
Айта билар эди думоғи билан.
Бироқ ўзгарди у тезда тамоман,
Корсетни, альбомни ва князь хоним –
Полинани, ҳиссий шеър дафтарини
Унутди, аввалги Селинасини
Энди Акулька деб атайди доим.
Пахталик гуппини ва қалпоқчани
Биринчи дафъа у кийиб олади.
Фақат эри жондан севарди уни,
Аралашмас хотин ишига ҳеч чоқ.
Топшириб қўйди у бору йўғини,
Ўзи ер ва ичар бепарво мутлоқ.
Тинчгина оқади унинг кунлари.
Баъзан йиғилишар кечқурунлари
Қўни-қўшнилардан дилкаш оила,
Такаллуф билмаган бир тўда жўра,
Дардлашар, бир қадар ғийбат қилишар,
Ундан,
75
13
Грандисон ҳам
76
77
Помешчиклар ўз қўл остларида бўлган деҳқонларни аскарликка жўнатиш ҳуқуқига эга эдилар. Аскарликка берилатурган йигитларнинг сочларини қирқар эдилар.
78
Бемаъни, суюқ, лекин ҳиссий тизмалар ёзиш; бу ерда истеҳзоли маъно бор.
79
80