Tweegevreet. Zirk van den Berg
Читать онлайн книгу.
’n stukkie kaal sand, voel die grond se koue na die nag. Hy sien die sonlig op sy arms, maar voel dit nog nie. Dit sal nog kom, eers die gloed en dan die brand daarvan. Die bries is koel om sy ore, dit roffel met ’n ritmiese klank … nie die geluid van goggas nie, besef hy, iets anders. ’n Perd op galop. Hy kom orent, kyk in die rigting waar die klank vandaan kom en sien dan beweging op die rant in die ooste. ’n Skommelende swart vorm verskyn, word groter en skerper, ’n man wat sy perd hard ry.
Siegfried klap sy hande skrams teenmekaar om die stof af te kry en loop terug polisiekantoor toe, waarheen die ruiter op pad is, ongetwyfeld met belangrike nuus.
* * *
Die boodskapper, ’n tienderjarige plaaswerker genaamd Zacharias, kom van Zweibrunnen af. Hy deel hulle ontbyt, hoewel hulle by die tafel sit en hy, synde swart, staan, met sy bord op die heuphoogte muur wat ’n uitsig op die oop veld bied. Die twee Nama-seuns bedien hom soos wat hulle hul base bedien; hulle eet hulle ontbyt agterna. Zacharias eet met algehele toewyding. Sy lippe krul om elke mondvol, sy kieste pols soos hy kou. Selfs die vel op sy smal, hoë voorkop beweeg terwyl hy eet.
Zacharias het hulle min vertel, net dat frau Jürgens gister bekommerd geraak het toe haar man se perd alleen van die veld af terugkom. Hulle het gaan soek en die boer se lyk vroegaand gekry, blykbaar deur ’n luiperd aangeval. ’n Paar van hulle het agtergebly om die liggaam te bewaak. Met eerste lig is Zacharias daar weg om die polisie te kom roep. Niemand hier rond is heeltemal seker wat die polisie se rol is nie, maar raai dat ongewone sterftes wel in hulle kraal pas.
Dudeck besluit, heel tipies, om sy twee ondergeskiktes saam met die boodskapper na die lyk toe te stuur terwyl hy agterbly om die fort te hou – laasgenoemde beswaarlik ’n gepaste beskrywing vir die afgewitte tweekamergeboutjie wat die Kaiserliche Landespolizei Hochnamib huisves.
Na ontbyt neem Zacharias vir Stempsky en Bock na sy baas se plaas toe, teen ’n gemaklike galop in plaas van die dolle gejaag waarmee hy na die polisiestasie gekom het.
Siegfried is bly om weer in die saal te wees – hy is wel klein en lig in sy stewels, maar op ’n perd se rug is hy enige man se gelyke. Net die rede vir die rit demp sy gees. Hy het herr Jürgens geken en onthou dat die man juis eenkeer met hom gepraat het oor ’n luiperd wat hy wou jag. Die boer moes omtrent sestig gewees het en daar was ’n permanente kankerseer op sy lip, maar hy het in die geheel gesond gelyk en het seker verwag om nog baie jare te lewe. Die bedreiging van oorlog in hierdie geweste het verbygegaan. Tog bly dit ’n ongenaakbare land waar niks maklik kom nie, buiten ontsag vir die natuur. Dit kan jou te eniger tyd oorval – jy kyk na berge in die verte, ongelooflik skerp in die helder lug, en jou hart ruk in jou borskas. Toe Siegfried aanvanklik as soldaat hierheen gekom het, het hulle gehoor dat berge in die vertes baiemaal sewe keer verder is as wat dit vir Europese oë lyk, vanweë die skoon lug. Die landskap het mense soos Jürgens se verbeelding gaande gemaak. Hy het ook as soldaat hiernatoe gekom, een van die eerstes, onder Von Francois doer in die vroeë 1890’s, en aangebly as setlaar, met sy vrou wat haar by hom kom aansluit het. Ondanks die veelvuldige gevare het die boer met die natuur kragte gemeet. En nou het een van Afrika se groot roofdiere hom doodgemaak. Al is dit ook hoe tragies, voel dit vir Siegfried na ’n goeie manier om die lewe te laat.
Die drie ruiters ry ’n ver ent van die plaashuis af verby, hou reguit aan na waar die lyk lê. Siegfried wonder of die Jürgense kinders het. Hulle steek ’n rant oor en daar is dit: drie mans wat onder ’n kameeldoringboom in ’n wolk tabakrook sit, en so twintig meter daarvandaan, in die geel gras, ’n gestalte met ’n bloedbevlekte blou hemp. Die mans wat wag is almal donker van gelaat, Damaras, nie die Namas waaraan hy in die nedersetting by Hochnamib gewoond geraak het nie. Hulle kom op die been en die ruiters klim van hulle perde af. Daar is ’n groetery en dan vra Stempsky: “Is hy nog soos julle hom hier kom kry het?”
Die oudste man knik. Sy baardpluisies is vol grys en sweetkolle maak patrone op sy hoed. “Ons het klippe gegooi om die aasvoëls te verwilder, en ’n jakkals wat kom snuffel het.”
“Nou kom ons gaan kyk.” As die senior loop Stempsky voor, en gaan staan omtrent drie meter van die lyk af.
Die koue naglug het die ontbinding vertraag, maar tog neem Siegfried iets daarvan waar, nog nie walglik nie, net ’n sweempie. Hulle loop om die toneel en bemerk buiten die dooie man self niks ongewoons nie. As polisiemanne moet hulle lyk asof hulle iets weet, maar feit bly staan dat die mense wat hulle hulp ingeroep het, veel bekwamer is om sin te maak van die spore rondom die lyk.
“Dus … luiperd?” vra Stempsky.
Die oudste man hurk en wys in die stof. “Sien jy daai spoor?”
“En hierso.” Zacharias wink hulle nader.
Die spoor is so duidelik dat selfs Siegfried dit kan uitken, ’n afdruk in bloed op ’n gladde klip, met ’n vlieg wat daaroor loop.
Toe hy weer na die lyk kyk, merk Siegfried nog heelwat vlieë. Vir hulle is dit ’n fees. Hy bind ’n sakdoek oor sy neus en mond en Stempsky doen dieselfde. Hulle twee lyk soos die rowers in daardie cowboy-boeke van Karl May wat hy as kind gelees het. Hulle loop versigtig nader, al is daar niks wat Jürgens ooit weer wakker sal maak nie.
Die boer lê op sy rug met een hand oor sy opgeblase maag gevou, en die ander uitgestrek na waar sy geweer lê. Een voet is agter die ander knie ingevou. Sy gesig is na die kant toe gedraai, weg van hulle af. Siegfried loop om, gewalg deur wat hy sien – ’n flap van die dooie man se kopvel hang los en die vel op sy gesig is geskeur, met een oogbal wat uithang, half verdroog. Dit kon tydens die aanval gebeur het, of later. Iets het beslis aan hom gevreet. Sy keel is uitgeruk.
Siegfried tel die geweer op. Daar is ’n leë patroondop in die kamer. As Jürgens dit nie vir veiligheid daar gehou het nie, het hy ’n skoot afgevuur. Siegfried ruik aan die loop en neem spore van kordiet waar. Hy kan nie seker wees nie, maar dit lyk asof die geweer afgevuur is sedert dit laas skoongemaak is. Hy tel die patrone in die magasyn en sien daar is dalk ’n tweede skoot ook gevuur. Jürgens het nul, een of twee skote geskiet, waarskynlik laasgenoemde. As Siegfried reg is, moet die doppies hier iewers wees.
Op daardie oomblik ontsnap gas uit die lyk; dit maak ’n borrelgeluid. Dit laat hulle almal skrik, maar hulle beperk hulle reaksies tot ’n vinnige ruk van die kop. Maar nie die jongste van die plaaswerkers nie. Hy jil en dit lyk asof hy swaartekrag heeltemal te bowe kom toe hy spring en in die lug bly hang vir wat na ’n onmoontlike lang tyd voel, sy bene opgetrek en arms uitgestrek, sy oop hemp soos ’n vlermuisvlerk. Toe hy land, al vloekend, bars almal uit van die lag ondanks die dood se teenwoordigheid.
Dan fynkam Siegfried weer die grond. Hy is redelik seker hy sien spore van ’n beslaande perd, die merke van ’n man se skoen, en ’n paar spore wat hy nou weet ’n luiperd s’n is. Hy kry twee patroondoppies wat sy vroeëre vermoede bevestig.
“Dankie, julle het die regte ding gedoen om ons te roep,” sê Stempsky toe hulle na alles gekyk het waaraan hulle kon dink. “Ek dink julle kan hom nou maar huis toe vat.”
Die plaaswerkers kyk na mekaar en dis duidelik dat hulle allesbehalwe gretig is om dit te doen. Siegfried onthou dat die plaaslike mense kulturele taboes het rondom die hantering van lyke; hy het dit al vantevore teëgekom. “Miskien moet ons hom op my perd sit,” stel hy voor.
Hulle vra die jongste werker, die een wat so geskrik het, om die perd nader te bring. Toe vat Siegfried die dooie man aan sy enkels, en Stempsky aan sy hempskouers. Sy lyf is so styf soos ’n plank. Siegfried het nog nooit met rigor mortis te doene gehad nie en kan skaars glo hoe onbuigbaar Jürgens is. Daar is bloed van die wonde en ander vloeistof het uit die natuurlike openinge gesypel. Dis vuil werk.
“Kom ons rol hom in ’n kombers,” stel Stempsky voor.
Hulle maak so en dan bondel hulle die ongemaklike vorm op die perd, laat hom lengtegewys op die dier se rug lê, met sy bene wat verby die perd se stert steek. Die twee polisiemanne loop weerskante van die perd om die vrag te stut.
“Ek dink nie frau Jürgens moet hom so sien nie,” sê Siegfried.
“My ma kan die lyk was.” Dis weer die ou man. Siegfried is verbaas