Tweegevreet. Zirk van den Berg
Читать онлайн книгу.
* * *
Die son kaats verblindend vanaf die sinkplaatdak en ontneem die hoë hardekoolbome se swart vorms van vastigheid; hulle teenwoordigheid is soos ’n wolk op die agtergrond. Siegfried skerm die weerkaatsing met sy los hand af en probeer uitmaak waar frau Jürgens is, maar die enigste mens wat hy sien, is ’n klein dogtertjie wat ’n bok probeer weghou van die vierkante wit klippers wat die voortuin soos stukke grasperk versier. Hy het so half verwag dat frau Jürgens sal uitkom, dalk haastig om hulle tegemoet te loop waar hulle haar man se lyk uit die veld bring. Dan merk hy ’n beweging by die venster, iemand wat agter die spleet in die gordyne staan. Hy kan hom nie indink watter indruk die toneel op haar moet maak nie – die eienaardig geposeerde figuur wat in ’n kombers toegewikkel en op die perd se rug vasgemaak is.
Siegfried lei sy perd, loop aan die regterkant, die dier se blinde kant, sodat hy nie sy goeie oog se sig versper nie. Al hulle reise saam het ’n noue band tussen hom en die dier laat ontstaan. Die perd se wang stamp nou en dan teen sy skouer, en hoewel Zyklop hom nie kan sien nie, is daar geen vrees by hom nie. Siegfried hou die teuels kort, loop vlak langs die massiewe kop, voel die dier se asem op sy hand. Stempsky loop ’n tree of wat agtertoe aan die perd se ander kant om die lyk in posisie te hou. Die plaaswerkers kom te voet agterna. Selfs Zacharias lei sy perd, moeg nadat hy die oggend heelpad polisiestasie toe en toe weer terug gery het.
Siegfried sou verkies het om die lyk na een van die werkers se hutte toe te vat, om dit te laat skoonmaak voordat frau Jürgens dit sien, maar die Damaras skop vas dat g’n lyk by g’n niemand se hut ingevat gaan word nie, want dan sal niemand weer daar wil bly nie. Hulle kom voor die opstal tot stilstand, hy gee die teuels vir een van die ander mans en loop voor om die perd na Stempsky toe.
“Ek ken haar beter, ek sal dit doen,” antwoord hy die onuitgesproke vraag.
Hy loop teen die trappies op na die breë stoep met sy ingesakte leerstoele en kyk na die muur vol gemonteerde bokskedels met hulle leë oogkasse, verwonder hom aan die makabere skoonheid wat hulle in die dood bereik. Teen die wit muur staan die riffelrige swart horings soos runes – hulle spel ’n oeroue boodskap uit wat niemand ooit sal ontsyfer nie. Die deur staan oop, in plek gehou deur ’n klip wat in lap toegedraai is. Hy klop. ’n Brakkie kom snuffel aan sy enkels. ’n Maer huisbediende met ’n voorskoot kom in die gang af en neem hom deur na die sitkamer toe, ’n nogal leë vertrek waarin ’n paar stukke ryklik versierde Duitse meubels blykbaar wag vir ander om by hulle aan te sluit. Frau Jürgens sit met haar breiwerk op haar skoot, grysblond en degerig soos hy haar onthou, al is hy seker dit was kort tevore sy by die venster. Siegfried twyfel of daar sedert gisteraand ’n steek in daardie huis gebrei is.
“Frau Jürgens …”
Sy kyk nie eens op nie. “Wat was dit?”
Hy dink aan die antwoorde wat sy seker verwag – hartaanval, slangbyt, van die perd af val, aangeval deur iemand …
“’n Luiperd, op die oog af.”
Haar lyf ruk, rillings wat deur haar rimpel en haar elmboë en kop laat bewe, uit pas met mekaar. Haar asemhaling raak swaar, hygend. Sy kyk nie van haar skoot af op nie, waar sy die breinaalde soos messe hou. Haar hare, merk Siegfried, is nie gekam nie.
Die huisbediende wat eenkant bly staan het, ’n entjie agter hom, druk nou verby met ’n geruis van haar rok, en vou die saggies snikkende vrou in haar arms toe. Siegfried is vasgenael deur die bult van vrouevlees, die bondel meelewing. Hy sien iets vreemds en wonderliks wat buite sy ervaring lê, die stil en die sidderende lyf inmekaargeknoop, die oerliefde van vroue.
Hy het nooit sy ma geken nie.
* * *
Stempsky help om die lyk na die waskamer agter die huis te vat, waar hy dit oorhandig aan ’n stokou vroutjie wat volgens haar seun op voornaamterme met die dood is. Sy hou haar oë stip op die verskeurde lyk, praat onophoudelik in die taal wat die Namas en Damaras deel, hoewel die twee stamme baie verskil wat voorkoms en kultuur betref. Al wat Stempsky kan doen, is om hom te verwonder aan die klapgeluide, die musiek in haar stem soos dié van voëltjies wat nes maak.
“Wat sê sy?”
Haar seun, self oud en afgeleef, skud sy kop. Óf hy weet nie, óf hy wil nie sê nie.
Stempsky kies koers terug huis toe, maar bedink hom. Hy sal eerder in ’n skietgeveg injaag as om daardie hartseer in die gesig te staar. Dit is seker betreurenswaardig as jy eerder sal baklei as om meegevoel te betoon, besef hy, maar … laat elkeen doen waarvoor hy toegerus is. Hierdie situasie verg ’n ander soort moed.
Net toe verskyn Bock by die oop voordeur. Hy kom stadig uit, asof dit sy vertrek meer eerbaar maak. Hy het sy grys Südwester-hoed in sy hande en lyk of hy voornemens is om dit te verwoes; sy rustelose vingers knie en rol die viltrand.
“Sleg?” vra Stempsky onderlangs sodra sy kollega naby genoeg is om te hoor.
Bock knik, sy mond styf toegetrek terwyl sy oë, nat en bruin, selfs meer koorsagtig lyk as gewoonlik. “Ons moet vir Lisbeth Kamke gaan haal.”
Stempsky kyk op om te sien waar die son al sit. “Ek sal gaan.” As gefreiter het hy ’n hoër rang as Bock, wat maar net ’n gewone reiter is, en die besluit kan dus nie bevraagteken word nie.
Dalk loop die dag nog op iets goeds uit, dink Stempsky. Die afgelope paar maande probeer hy Lisbeth Kamke te siene kry wanneer hy ook al ’n verskoning kan vind, en dis nie net omdat daar so min wit vroue in die omtrek is, en nog minder wat hubaar is nie. Sy het sy verbeelding gaande gemaak die eerste keer toe hy haar sien, enkele dae na haar man se dood. Lank en imposant, met haar olyfkleurige vel, digte bos donker hare en heldergrys oë … Sy is onteenseglik beeldskoon. Maar wat hom eintlik oorrompel het, was haar houding – ’n vrou wat weet wat dit is om te ly, maar haar nie daardeur laat onderkry nie. Nie kwaad oor haar lot nie, maar ook nie ’n gewillige slagoffer nie. Sover hy kon agterkom, is sy gereed om enigiets die hoof te bied wat die lewe na haar kant toe gooi, vasberade om uit te hou, en dit boonop met grasie.
Dit is waaraan hy dink toe hy die pad vat na haar plaas toe. ’n Uur later kyk hy terug en kan Zweibrunnen nie meer sien nie. Hy wens hy kan vergeet wat daar gebeur het en sy aandag volledig bepaal by waarheen hy op pad is. Hy wil dink aan die moontlikheid dat twee mense bymekaarkom, nie aan twee wat so wreed geskei is nie. Frau Jürgens het vandag ’n belangrike deel van haar lewe verloor. Om die momentele vrees vir die dood en miskien pyn te ervaar terwyl jy sterf, is dalk niks in vergelyking met die oorlewende se stadige interne bloeding nie, daardie rou wond met min kans op heling. Frau Jürgens se pyn sê vir hom iets anders ook: wat daardie twee ou mense gehad het, was kosbaar. Dit is iets wat die moeite werd is om na te jaag, en hy wil nie doodgaan sonder om dit te ervaar nie.
Stempsky ry teen een helling op en aan die ander kant af, steek klipperige riwwe en droë rivierbeddings oor. Die pad is ver van glad af, maar deur padlangs te ry het hy ten minste nie met rotse en bome te kampe nie en kan die perd ’n gemaklike galop handhaaf. Hy het die son en die wind in sy gesig. Dit is ’n goeie lewe, beter as wat hy in sy kinderdae sou kon verwag. Is dit malligheid om vir selfs meer as dit te wens? Dit is ’n vreemde gedagte, maar hy wil iemand hê wat oor hom treur na sy dood. Soos sake nou staan, sal daar niemand wees nie. Miskien sal Bock en Dudeck met stroewe gesigte by sy graf staan, maar hulle sal omdraai en wegloop terug na hulle eie lewens toe en die naam op die grafsteen sal kort daarna geen besondere gevoelens meer opwek nie, geen gekoesterde herinneringe nie. Hy wil ’n vrou hê, besluit hy, en kinders – mense wat sy lewe kan vul en by wie sy dood ’n leemte sal laat. Hy geniet die soet hartseer hiervan vir nog ’n paar gatstampe in die saal, en dan, onafwendbaar, begin hy dink aan hoe om daardie kinders te verwek, en die blote vooruitsig veroorsaak ’n aangename beroering in sy broek.
Herhaalde hersienings van daardie verbeelde toneel vermaak hom vir die res van die pad, en dan sien hy Grossenhain se opstal voor na die regterkant toe. Dit verdwyn buite sig toe hy in ’n laagte afsak, soos hy geweet het dit sou, en dan loop die pad weer boontoe en draai hy na die tweelingkoppies toe, twee gepunte uitstulpings weerskante van Lisbeth se huis.
* * *
Hulle