Klikbek. Sidney Gilroy
Читать онлайн книгу.
Hy spits sy ore.
“… een van die werkers … kind …”
Gefrustreerd soek hy deur die radio se frekwensies tot die stem weer deurkom.
“… die ou pomphuisie by die grondpad. Sal Pa gaan kyk?”
Die stem raak heeltemal weg. Dit kon Lente gewees het, maar Renate noem hom ook soms “pa”.
Hy ry dadelik. Terug in Leeuhoek is die ploeëry klaar. Pieter is egter soek.
“Hy’s Vlakspruit toe!” roep die voorman wat by die trekker se deur uithang. “Aaron het laat weet hulle kort nog hande.”
“Het julle dit ook oor die radio gehoor?” Tillman moet skree om hom bo die dieselenjin se geraas hoorbaar te maak.
“Kon nie uitmaak nie!” roep die voorman terug. “Die radio’s neuk al die hele dag. Ek sal gaan kyk as ek hier klaar is.” Hy wys na die toerusting wat skoongemaak en weggepak moet word.
“Toemaar, ek’s op pad,” beduie Tillman.
Die radio bly kraak en sy pogings om met die huis kontak te maak is onsuksesvol. Aan hierdie kant van die plaas is daar min tot geen selfoonontvangs, sodat hy nie eens probeer bel nie.
Die pad tot by die ou pompstasie is oorgroei. Van waar hy parkeer, kan hy geen beweging om die verlate geboutjie sien nie. ’n Entjie verder gewaar hy ’n werker wat uit die vleiland beduie hy moet nader kom.
Hy herken die man nie, ook nie die ander twee wat tussen die riete wag nie. Sou dit werkers wees wat Pieter vir die seisoen gehuur het? Die laaste ding wat hulle nou kort, is ’n uitgerekte ondersoek van die departement van arbeid af.
“Waar’s die kind?” vra hy.
Die werkers wys na ’n voetpad wat tot diep tussen die riete lei. Hy volg die man wat eerste die rietkombers binnegaan. Hy weet klaar wat hulle daar gaan vind. ’n Swartmamba, of dalk hierdie keer ’n pofadder wat toegeslaan het, die slagoffer se lyk al opgeblase. Teen sy beterwete hoop hy dis net ’n dooie kalf.
Ná bykans vyftig meter kan hy nog niks sien nie.
“Waar is dit?” vra hy toe hulle enkeldiep in die modder beland.
Geen antwoord nie.
Toe hy omdraai en die vraag in Suid-Sotho herhaal, kyk die mans agter hom senuagtig na mekaar.
“Is dit nog dieper in?” vra hy.
Dis skemer tussen die riete wat hoër as hulle koppe staan. Die lyk is heel moontlik al erg ontbind. Niemand sou die slagoffer van hier af hoor roep het nie.
“Julle hoef nie saam te kom nie, verduidelik my waar julle dit gesien het?”
Die mans kyk swyend na die grond, dan na mekaar, vroetel met die moue van hul blou oorpakke.
Meteens raak Tillman bewus van die muskiete wat om hulle zoem en die sweet wat hy aan die mans ruik. Geen brommers of die stank van verrotting wat in die lug hang nie. Hier is nie ’n lyk of ’n karkas nie. Dis ’n lokval.
Hy gee ’n dreigende tree nader aan die werkers. “Hoekom het julle my hierheen laat kom?” vra hy kwaai.
“Ke kopa tshwarelo,” antwoord die man naaste aan hom.
“Jammer? Jammer vir wat?”
Die twee voor hom stuit hom deur langs mekaar te gaan staan. Hulle versper die voetpad.
“Waarmee is julle besig?” vra hy toe hy na die man agter hom draai.
“Ke kopa ts’oarelo, baas.”
’n Geritsel tussen die riete. ’n Vierde man verskyn van die spruit se kant af. Volgens die waterstewels aan sy voete moes hy daar weggekruip het. In sy hande is ’n moersleutel en ’n glasfles met ’n witterige vloeistof.
Tillman herken hom. “Wat de donner gaan hier aan?” eis hy van een van die werkers.
Die mans storm op hom af.
Hy probeer met sy voorarms keer toe die moersleutel op hom neerkom. Sy voorkop begin bloei van die eerste hou. Hy struikel vooroor. Die riete sny sy vingers flenters.
Hy verloor sy balans, word na agter getrek. Nog ’n hou volg. Die drie helpers pen hom in die modder vas. Een druk sy neus toe. Die fles word oopgeskroef.
Hy spartel, probeer iets skree, wil smeek om genade. Maar hy sluk sy woorde toe die vrankerige, dik vloeistof oor sy lippe stroom en hy daaraan verstik.
Hoofstuk 3
Vir Sollie Mthembu kon hierdie Saterdagmiddag nie vinnig genoeg aanbreek nie. Vanoggend in die bank saam met Nyandi was ’n nagmerrie.
“Jammer, meneer Mthembu …” Die jong dame in haar rooi uniform was beleefd in haar strengheid. “Dalk oor ses maande of ’n jaar, as van die ander lenings afgelos is?”
Sollie het voor die toonbank gestaan soos ’n kind wat kwaad gedoen het. Die lening vir die kar wat sy vrou so graag wou hê, is afgekeur.
Terug by die huis in Phahameng gaan soek hy met ’n koppie tee skuiling op die stoep terwyl Nyandi gisteraand se skottelgoed in die emmer was. Dit klink soos oorlog in die tweeslaapkamerhuisie. Hy tuur oor die teëldakke van die HOP-huise van Mangaung, tot waar dit in die verte van baksteengeboue na sinkplate vervaag.
Gewoonlik kalmeer sy vrou ná so ’n uur of wat.
Hy het skaars aan sy tee begin drink of sy vrede word verder versteur. Iemand staan in die straat en wuif.
“Sollie!” roep die figuur na hom.
Hy bak sy hand teen die laatmiddagson. Agnass van langsaan hang oor die hekkie met ’n skottel onder die arm.
Sugtend kom hy orent. Asof hy nie genoeg moeilikheid het nie.
“Is jou vrou by die huis?” vra sy toe hy nader kom.
Agnass praat Suid-Sotho asof sy dit sing, maar dit bluf hom nie. Haar donker oë kyk ’n gat deur hom van onder haar potloodstreep-wenkbroue. Sy hou daarvan om polisieman te speel. Koerantman ook. Wie van hy of Nyandi het gisteraand die hardste geskree met die groot bakleiery?
Sy moes op WhatsApp by Agnass geklik het. Sy was vanoggend briesend toe hulle uit die bank kom. Het nog nie weer ’n enkele woord met hom gepraat nie. Al die pad van Bloemfontein se middestad tot hier het sy net dikmond by die taxi se venster uitgestaar.
“Sy is, ja.”
“Nou gaan jy my laat inkom of wat?” Agnass se stemtoon het verander. Nou rol die woorde soos klippe uit haar mond.
Sollie maak asof hy daaroor dink. Mibastraat se dagblad verpes dit as iemand haar laat wag. Sy trap rond en pluk-pluk aan die vadoek vol vetkolle wat oor die skottel hang.
Oplaas haal hy die sleutel uit sy sak en vroetel met die slot en ketting. Hy staan opsy om te keer vir sy kniekoppe toe die hekkie se geroeste skarniere begin draai.
Agnass storm verby. Die voordeur word toegeklap.
Sollie loop terug na sy sitplek, vies oor sy tee wat nou koud is. Die vroue praat hard genoeg dat hy die gesprek kan volg. Moontlik bedoel hulle dit so. Nyandi het van Afrikaans, wat hulle twee gewoonlik in die huis praat, na Suid-Sotho oorgeslaan.
“Elke sent moet sewe keer omgedraai word,” sê Nyandi met ’n huilstem. “En hy steek die spaarboekie vir my weg. Ek weet nooit wat aangaan nie!”
Agnass mompel iets wat Sollie nie kan uitmaak nie.
“Hy blameer mý dat die lening vir die kar nie toegestaan is nie!”
Sollie skud sy kop. Dis nie waar nie. Die probleem is, hy verdien nie genoeg geld nie. Wel, nie genoeg om by te hou met wat Nyandi wil uitgee nie.
“Weet jy wanneer laas het ek nuwe skoene gekry?” kla Nyandi voort. “Of selfs net ’n nuwe rok?”
Die