Klikbek. Sidney Gilroy
Читать онлайн книгу.
draad van die gesprek. Maar hy weet sy vrou kla nou oor alles wat voorkom by die buurvrou. Want nuwe skoene is nie al waaroor die bakleiery gegaan het nie. Nyandi is kwaad omdat hy haar op die vingers getik het: sy spandeer geld wat hulle nie het nie.
Hy sug diep. Oor ’n paar maande word hy agt-en-dertig, en sy vrou se ambisie het syne met myle verbygesteek. Sy loopbaan hou eenvoudig nie tred met Nyandi se kooplus nie. Die bevordering van konstabel na sersant het skaars ’n duik in hul skuld gemaak, die bedrag op sy salarisstrokie is net nooit genoeg nie.
By die kerk vertel Nyandi vir almal dat hulle na huise in die stad se noordelike voorstede kyk. Sy dra elke dag peperduur skoene, selfs as sy die huiswerk doen. Sy onthaal die straat se vroue met toebroodjies, koek en koffie terwyl hy by die werk is. Maar die ergste vir Sollie: sy loer met kalfsoë na die koorleier se nuwe ryding. Hy moes geweet het dit sal die volgende ding op haar lys wees: ’n blink, nuwe kar wat hulle met haar vriende kan volpak vir kerkdienste aan die ander kant van die stad.
En as die aanmanings vir die kredietkaart of die Miladys-rekening deur die pos kom, kyk sy net anderpad. Dan is dit sý probleem.
Die geldkwessie is nie net haar skuld nie, weet hy. Hy wil nie hê sy moet werk nie. Watse werk gaan ’n meisie sonder matriek buitendien kry? Oor sy dooie liggaam sal hy toelaat dat sy ander mense se huise skoonmaak.
Hy vee moeg oor sy gesig. Die lewe is nie regverdig nie. Hoe lank gaan hulle nog so moet sukkel? Is hierdie huisie in Phahameng dan ál wat hulle beskore is? Die skoongeveegde, klipperige grond, die papperige heinings, die riool wat in die strate loop, die vullis op die sypaadjies, die alewige stroom mense wat kom en gaan tussen die township se duisende eenderse huisies?
Dís wat sestien jaar in die SAPD hom in die sak gebring het: ’n vuurhoutjieboksie op ’n kaal stuk grond in die middel van nêrens. En ’n hoop skuld. Hoe sal sy vrou dit ooit begryp?
Nes Nyandi wil hy ook uit hierdie soort bestaan ontsnap, maar anders as sy kan hy dit nie met kredietkaarte en klere op skuld doen nie. Soms dink hy sy moes nooit die eenvoudige plattelandse lewe in Phuthaditjhaba agtergelaat het nie. Haar verstaan van die wêreld is so kinderlik en naïef.
Agter hom swaai die voordeur oop. Die twee vroue skuur by hom verby. Hulle staan lank by die hekkie en gesels. Agnass waarsku hom met ’n laaste kyk voor sy verkas.
“Nyandi,” keer hy toe sy verby hom mik. “Ek is jammer …”
Haar wange blink nog van die trane.
“Ke buile dintho tse mpe,” probeer hy weer.
“Dis oukei, Sollie. Agnass het vetkoek gebring. Ek skep vir jou in.”
Sondagnag slaap hy sleg. Nyandi snork en die stapel dossiere op sy lessenaar jaag hom.
Te gou breek Maandag aan. Hy het al weer tot in die vroeë ure wakker gelê met die keffende honde en Phahameng se onrustige gemor as geselskap.
Dis kaptein Maartin Brummels wat hom uit die slaap hou, besef hy toe die taxi deur Bloemfontein se oggendverkeer vleg. Of eerder, die afwesigheid van Maartin Brummels.
Sollie het vyf jaar lank vir ’n pos in die speurafdeling gewag en tot dusver vertrou die kaptein hom met niks meer as papierwerk nie. Hy het nog nie ’n enkele saak op sy kerfstok nie, en verhogingstyd is om die draai. Hy voel nie eens soos ’n speurder nie, vir wat dan al daai kursusse en eksamens? Nooit ’n misdaadtoneel van sy eie nie. Nooit sy eie saak nie.
Wanneer gaan Brummels hom met ’n regte ondersoek vertrou? Hulle is sewe speurders wat onder die kaptein moet werk en hy kla konstant oor die tekort aan mense, waarom dan nie vir hom wat Sollie is inspan nie? Dit voel alewig asof Brummels oor hom, verby hom of na iemand agter hom kyk. Iemand anders. Iemand meer verdienstelik, iemand meer bevoeg.
Is dit oor die letsel op sy gesig? Dink die kaptein dit sal die publiek afskrik?
Dit kan nie só aangaan nie, besluit Sollie. Hoe moet hy leer? Hy gaan Brummels vandag daaroor konfronteer. Hy het nie by die speurdiens aangesluit om in ’n kantoor opgesluit te word nie, anders kon hy eenvoudig konstabel Mthembu gebly het.
Hy fluit vir die taxibestuurder toe hulle by Paul Kruger-rylaan kom. Vanaf die kruising met Parkweg is dit net ’n entjie tot by die rooibaksteengebou waar hy werk.
In Parkweg-polisiestasie is die gange reeds bedrywig. By ontvangs sit aangedane vroue saam met mans wat stroef voor hulle uitstaar – bekommerde ouers, eggenote en familielede. Hulle is hier om die naweek se vangs op te eis óf los te koop. Ander het gekom om vermistes of misdade aan te meld.
In sy kantoor verstel Sollie die plastiekstafie van die blinding sodat sonlig deur die vertrek spoel en die afgeleefde stoel en gekrapte lessenaarblad verhelder. Hy kyk op sy horlosie. Dis nog vyf-en-veertig minute voor hul oggendvergadering met die kaptein begin. Hy kan net so wel begin werk.
Die dossiere wat laaste aangeland het, moet uitgesorteer word. Moord. Roof. Plaasaanval. Verkragting. Roof én moord. Aanranding. Hy plaas elkeen op die regte hopie sodat die ander speurders dit later by hom kan afhaal. Dis húlle werk om vleis aan hierdie geraamtes te kry, nie syne nie. Nog nie.
Afgetrokke blaai hy deur die boonste dossier op die hopie naaste aan hom. Aanrandingsaak. Dit bevat kwalik ’n behoorlike verklaring, maar uit wat hy lees, kan Sollie met gemak sy eerste afleiding maak: dwelmtransaksie wat skeefgeloop het.
Toe hy na die volgende dossier strek, begin sy foon skril lui.
“Mthembu, is jy al hier?”
Sollie herken die growwe, bombastiese stem. “Goeiemôre, kaptein Brummels.”
“Kom na my kantoor toe, bring MAS-7125.” Die lyn gaan dood.
Sollie blaai vinnig deur die lêers. Hy vind die dossier onder die hopie vir moord en haas hom na Brummels se kantoor.
“Sit!” blaf die kaptein.
Sollie weet om hom nie aan die bevel te steur nie. Die ander speurders is reeds teenwoordig, en Riaan en Mike beset die enigste twee beskikbare stoele. Sicelo, André en Thebe staan teen die muur. Mapaseka leun soos ’n vraagteken oor die staalkabinet, besig om in haar handsak te grou.
Sollie kry die indruk dat hulle net vir hom gewag het. Hy groet deur vlugtig te knik en sit die dossier op die lessenaar neer. Brummels staan en rook terwyl hy deur die venster na buite staar. Sollie neem stelling in langs die boekrak en voel-voel na die Beretta wat ongemaklik teen sy maag druk.
Die kaptein gaan sit agter die lessenaar en druk sy sigaret in die oorvol asbakkie dood. Hy beduie na die koerant wat oopgevou voor hom lê. “Het julle hierdie gesien?”
Hulle leun nader om die Oggendpos se voorblad te lees. “Kommissaris deel kontrakte aan familie uit”, sê die hoofopskrif.
“Die kommissaris was vroegoggend al op my case,” grom Brummels. “Hierdie kak gaan sít.”
“Ons kan tog nie daarvoor instaan nie, kaptein,” sê Riaan, die speurder met die meeste ondervinding naas Brummels. “Wat het sy familie se doen en late met moord-en-roof uit te waai?”
Brummels frons hewig. “As die baas sleg lyk, lyk ons almal sleg.”
“Wat sê die koerant, kaptein?” vra Mapaseka. Sy kou aan ’n Lunch Bar wat sy uit haar handsak opgediep het.
“Die kommissaris se familie het glo alles van kramdrukkers tot kakpapier aan moord-en-roof verskaf. Noem enigiets en hulle het blykbaar ’n kwitansie daarvoor.”
“Die vraag is, is dit onwettig?” Mike se wenkbroue lig saam met sy mondhoeke.
“Dis nepotisme in die ergste graad! En nou vra die media vrae oor elke liewe ding hier by Parkweg.”
“Wie gaan die ondersoek teen die kommissaris lei?” druk Sollie homself by die gesprek in.
Alle oë draai na hom.
“Watse ondersoek, Mthembu?”
“Daar moet sekerlik ’n ondersoek wees, kaptein … uit hierdie kantoor uit. Parkweg