Vlakwater. Ingrid Winterbach
Читать онлайн книгу.
die karapaks nog sag is. Hoewel mens met hierdie kinders nooit kan sê nie. Agter daardie vlak blik sit dalk ’n leeftyd van ervarings waarvan hy nie die geringste benul het nie.
Hoe oud sou sy wees, wonder hy, agtien, negentien? En wat beplan sy om te doen vir haar semesterprojek? vra hy. Sy weet self nog nie eintlik nie. Haar gelaatstrekke is reëlmatig, haar hare blond, haar ledemate slank en goed geproporsioneer. Liggaamlik perfek, sonder die geringste sigbare letsel of ontsiering. Is daar dalk ’n tema, ’n saak, wat haar na aan die hart lê (vra hy vermoeid). Hy moet homself maan om geduldig te wees, nie neerhalend te wees nie, nie sarkasties nie, gedúldig (die ouers betaal baie geld, die kind se gemoed is jonk en ontluikend, kwesbaar). Hy moet die skraal talent wat daar is probeer ontwikkel, wie weet wat blom daar dalk onder die regte – aanmoedigende – leiding.
Ja, sy wil miskien iets oor haar hondjies doen. Watse hondjies het sy? vra hy. Soos in miniatuurpoedeltjies, sê sy. Poedels, vra hy, of sóós in poedels? Soos in póédels, sê sy, met ’n geringe fronsie. (Soos in, wat is sy cáse? dink hy.) Waaraan het sy gedink? vra hy. (’n Plakboek dalk? Hy moet hom inhou, geduldig wees.) Dink sy in terme van ’n installasie, vra hy, ’n video dalk, ’n fotoreeks, en vanuit watter teoretiese invalshoek wil sy dit benader – ekokritiek, ’n analise van die diere-diskoers wat nou so modieus is? (Hy weet hy moet ophou hiermee. Dis onregverdig, in haar oë sien hy ’n effense blik van distress, soos ’n hond in die water wat paniekerig die oorkantste wal probeer bereik. Hê meelewing! maan hy homself. Sy’s ’n kind, sy’s nie verantwoordelik vir die tekortkominge in haar opvoeding nie.)
Nee, sy weet nie eintlik nie. Verskuif ongemaklik op haar stoel, slaan die een bruin, gladgeskeerde been oor die ander. Sy dink nie so nie. Maar daar is iets ánders waaroor sy nogal sterk voel.
En wat is dit?
Satanisme.
Satanisme, sê hy.
Ja, sê sy, sy wil iets doen oor satanisme.
Watter aspek van satanisme, Karlien? vra hy. (Of is dit Karla? Hy kyk weer vlugtig na die naamlys voor hom.)
Sy’t ’n foto in die Huisgenoot gesien, soos in by ’n plek wat hulle in Johannesburg ontdek het, nè? (Sangerige ritme, waar leer die kinders so práát?)
Hy sou haar wou wegstuur met die opdrag om te gaan kyk na die lewe en werk van Ilya Kabakov, na sy lewe onder die Sowjet-regime. Kyk of jy iets daarvan begryp, sou hy wou sê. Maar dit sou nutteloos wees, die kind is gebreinspoel, haar kop is vol clichématige frases, haar verbeelding gevorm deur Facebook images. Hy wil haar die opdrag gee om na alle afbeeldings van duiwels in die Middeleeue te gaan kyk, maar die kinders weet nie meer wat die Middeleeue is nie.
Bring foto’s, sê hy, bring enige inligting, enige beeldmateriaal en dink aan ’n formaat.
*
Toe die gesprek met die meisie klaar is, besluit hy om iets in die dorp te gaan drink totdat die verkeer minder druk is. Die dorp is besig, hy sukkel om parkering te kry; dis warm, hy is geïrriteer.
Hy bestel koffie, kyk na die koerant. ’n Kort artikel oor die nuwe pous. Natuurlik is die portret van pous Innocentius pragtig, het Isabel gesê, ’n wonder, en ook die twee Vermeers, en die Halse, veral die Halse, dis van die min skilderye waarna sy nog met plesier kan kyk, maar sou dit ’n verskil gemaak het as sy dit nie gesien het nie? Hý kan hom nog verheug in wat die dag bied, het sy gesê, terwyl sý net dink dat sy aan die einde van hierdie dag ’n dag nader aan die einde van hulle reis is. Verheug, het hy bitter gesê, verheug in wat die dag bied, wat laat haar dit dink?! Sy’s jammer, het sy gesê, jammer jammer jammer.
Iemand raak liggies aan sy skouer. Hy skrik so dat hy behoorlik koffie in sy piering mors, want vir ’n oomblik dink hy: Chris – Chris Kestell! (Chris, van wie hy toevallig die vorige nag gedroom het. Bitterbek Chris, vriend van Viktor Schoeman.) Die man het dieselfde langerige, olierige hare, dieselfde groot swartraambril en uilagtige blik. Net ’n oomblik duur die verwarring.
Is die plek oorkant hom geneem? wil die man weet. Die coffee shop is vol, Niek sit by die enkele lang tafel. Gee hy om, vra die man, as hy die plek oorkant hom neem? Weier kan Niek nie, hy’s moeg en prikkelbaar, hy’t nie lus vir praatjies maak met ’n vreemdeling nie, veral nie noudat hy vir ’n oomblik gedink het die kêrel is Chris Kestell nie.
Die man gaan sit oorkant hom. Niek hou aan koerant lees. Hy sien uit die hoek van sy oog hoe die man se hande bewe wanneer hy sy koppie koffie vashou. Hy skrik weer, want so het Chris se hande ook gebewe. Veral as hy die vorige nag meer as gewoonlik gedrink het, of besig was met een of ander heftige tirade (soos dikwels die geval). En nog meer as gewoonlik teen die einde. Net voor hy homself ingedoen het. Vertrou op Chris Kestell vir ’n dramatiese exit. Pille en ’n klomp alkohol gedrink, ’n klip aan sy been vasgemaak, en homself in die dorpsdam hier bo verdrink. Ironies, want Chris wou nooit sy voet in water sit nie. Altyd op die wal gesit met ’n bottel drank, sy voetswam aan’t vertroetel, en beledigings na die swemmers uitslinger. Hulle lustig vieslikhede toegeroep.
Die man hou hom dop, sien hy wanneer hy omblaai. Hy’t duidelik lus vir gesels; Niek nie. Hy skuil agter sy koerant, maar sy sielerus is daarmee heen. Hy kan nie ongestoord koffie drink wanneer hy weet iemand hou hom dop nie. Hy staan op, groet die man met ’n kopknik, betaal, en gaan uit in die blakende son. Dis nog te vroeg om te ry, die verkeer is steeds te druk. Hy gaan sit in die kroeg om die hoek, hoewel hy nie van die plek hou nie. Ten minste is dit koel hier binne. Solank die man hom nie volg nie, en waarom sou hy?
Maar waaragtig, kort voor lank kom die man die kroeg binne. Hierdie keer gaan hy ’n entjie verder sit. Niek draai sy rug op hom, maar kry tog die grieselrige gevoel die man hou hom dop. Hiervan hou hy niks.
Toe hy betaal het en by die kroeg uitgaan, is die man langs hom. Niek is vir ’n oomblik verblind deur die helder son. Die man neem hom aan die arm en sê: “Is jy séker ons het mekaar nie al iewers ontmoet nie?” Van nader is die ooreenkoms met Chris Kestell aansienlik minder as wat hy met die eerste oogopslag gedink het. Die man het om mee te begin nie Chris se spottende, ironiese blik nie. Hy lyk verwilder en sy een oog dwaal soekend buitentoe. Meer as net soetskeel. ’n Bietjie weersinwekkend. “Nee,” sê Niek, “ek is seker daarvan ons het nog nie vantevore ontmoet nie.” Hy groet kortaf en begin vinnig aanstap na waar sy motor geparkeer is. Die man bly op ’n drafstap langs hom. “Woon jy op die dorp?” vra hy. “Nee,” sê Niek, nou seker daarvan dat die kêrel ’n skroef iewers los het. Indien nie selfs ’n raps vertraag is nie. “Nee,” sê Niek, “as jy my sal verskoon.” Daarmee versnel hy sy pas en laat die man hopelik agter.
*
Marthinus het hom genooi om na werk ’n bier te kom drink. Marthinus sit op die stoep toe hy aankom. Hy kom Niek tegemoet met ’n beker tee in die een hand en ’n sigaret in die ander. Pragtige uitsig van hier oor die stad.
Hy vertel vir Marthinus dat sy huurder gister ’n epileptiese aanval gehad het.
“Toe ek gister by die huis kom,” sê hy, “tref ek haar op die vloer in haar kamer aan.”
“Ag nee!” roep Marthinus uit. “Jy moet met haar praat, mense gaan in altered states voor so ’n aanval.”
“Die punt is,” sê Niek, “dat iemand haar kort vantevore gedreig het. Iemand wat haar al lank in die oog het en met wie sy niks te doen wil hê nie. Toevallig het daar gister ’n kar langs my stilgehou toe ek by die huis kom en iemand het die venster afgedraai en my vieslik uitgevloek.”
“Dit klink nie na toeval nie,” sê Marthinus. “Jy moet waaksaam wees. Hou jou oë en ore oop. Ek het kontakte. Mense wat weet wat in die omgewing aangaan. Ek kan by hulle uitvind.”
“Het jy vir Chris Kestell geken?” vra Niek.
“Ek het!” sê Marthinus. “Was hy en Viktor nie kop in een mus nie?”
“Hulle was vriende, ja,” sê Niek. “Terloops,” sê hy, “’n man het my vandag in die dorp voorgekeer – eintlik eers agtervolg. Toe ek hom die eerste keer sien, dag ek hy’s Chris se dubbelganger. Maar van nader toe tog nie soveel nie. Dit was nogtans grillerig.”