Vlakwater. Ingrid Winterbach
Читать онлайн книгу.
kole, vlamme en duiwels – al die rekwisiete en parafernalia van die hel – geinspireer deur die Middeleeuse afbeeldings daarvan. Maar op die groot velle papier verwring hy nie die figure nie. Op ’n groot, bar vlak teken hy talle mansfigure wat mekaar op verskillende maniere gewelddadige dinge aandoen: skiet, met stokke slaan, begrawe, versmoor, martel, ophang, en soms selfs teregstel. Nie ’n boom, struik, plantjie of grasspriet op hierdie groot vlak nie, net die mans wat mekaar gewelddadig leed aandoen, op enige denkbare manier.
Soms drink hy laatmiddag, nadat hy heeldag in sy ateljee gewerk het, saam met Marthinus ’n bier. Marthinus nooi hom dikwels om saans saam dvd’s by hom aan huis te kyk, maar Niek doen dit net wanneer hy die aand nie vir hom en Charelle kook nie. Hy en Marthinus kyk onder meer na Aguirre, the Wrath of God (met crazy Klaus Kinski – skynbaar een van Marthinus se helde). Hulle kyk na enkele klassieke meesters van die Japannese filmkuns. Woman in the Dunes en Ran maak ’n groot indruk op hom. Eersgenoemde het hy al vantevore gesien, maar om een of ander rede is dit vir hom pynlik om nou daarna te kyk. Dit het iets te doen met die tekstuur van die vrou se vel. Hy is dae daarna nog onder die indruk van die sfeer van die twee films. Na afloop het Marthinus gewoonlik heelwat te sê oor die dvd’s. ’n Intense man, wat geesdriftig reageer op alles wat hom interesseer.
Karlien, die student wat die satanisme-projek doen, se ouers kom spreek hom een oggend. Die ma is klein, blond, sexy, bruingebrand, geklee in ’n perdryuitrusting. Welige wimpers, kwistige maskara. ’n Trophy wife? Die pa lyk vir Niek bekend, een of ander big shot-besigheidsman. Hy dra ’n sportbaadjie en ruik na drank, elfuur in die oggend. Die ma doen die praatwerk. Die pa lyk verveeld, kyk kort-kort op sy horlosie. Hulle is bekommerd oor Karlien. Hulle hou nie van die idee dat sy haar met satanisme besig hou vir haar projek nie. Hulle dink nie dis ’n gesonde belangstelling nie. Hulle dink dit kan haar dalk op die verkeerde pad bring. Kuns is haar lewe, dis haar droom, die groot belangstelling in haar lewe, behalwe perdry. En haar hondjies. Sy is vasberade om dit nog ver te bring in die kunswêreld. (Dis vir Niek nuus.) Hulle is bekommerd oor haar, want by die huis kon hulle nog ’n oog oor haar hou, maar sy’t ’n tydjie gelede saam met ’n vriendin in ’n woonstel in die dorp ingetrek. Niek weet nie hoe om te reageer nie. Die ma lyk nice genoeg, maar die pa lyk soos ’n behoorlike bastard. Van die soort wat dink kuns is ’n mors van tyd.
*
Charelle vertel hom een aand van die eerste dag toe sy in die Kaap aangekom het twee jaar gelede. Sy’t ’n lift uit Veldenburg gekry saam met iemand, dit was koud vroeg die oggend toe hy haar in Kaapstad aflaai. Sy’t sleg period pain gehad (hy is onkant gevang deur dié intieme mededeling), en sy was bang vir die berg. Sy wou nie daarna kyk nie. Die berg was oral. Sy sou tydelik in ’n vriendin se kamer in ’n huis bly, totdat sy haar eie plek gevind het, terwyl die vriendin oorsee was. Die huishulp het haar ingelaat. Sy’t gesê sy moet solank in die kombuis sit. Later het sy iemand hoor inkom. Die persoon het by die voorste kamers ingegaan, die deur toegemaak, en verskriklik begin huil. Sy het verskrik by die kombuistafel bly sit. Later het die meisie uitgekom en by haar in die kombuis kom sit. Haar ouers se hond is besig om dood te gaan, het sy gesê, en vir hulle tee gemaak.
Niek is te alle tye versigtig. Nie ’n woord, nie ’n gebaar wat haar moontlik onder ’n verkeerde indruk kan bring nie. Hy sorg dat hy nooit te veel omtrent homself sê nie. Hy behou sy afstand. Dis net in die kombuis waar hulle ooit bymekaar is – nooit enige ander plek in die huis nie. Die enkele uitsondering is die dag toe sy die epileptiese aanval gehad het, toe hy by haar kamer ingegaan het. Soms kom die vrou met die tulband haar vir die naweek oplaai, en een of twee keer besoek sy haar ouers in Veldenburg. Sy laat hom altyd weet as sy die naweek weggaan.
*
Een Saterdagoggend in die middel van April klop Marthinus douvoordag aan sy deur. Hy dra ’n mus en army-jas. Hy blaas op sy hande en stamp sy voete. Dis ’n koue oggend. Niek kyk oor sy skouer, verwag half om ’n vark op Marthinus se hakke te sien. Niek nooi hom binne. Hulle sit by die kombuistafel. Niek maak vir hulle tee.
“Het jy gesien?!” vra Marthinus.
“Wat?”
“Die nuus.”
“Nee, wát?” Hy’t lanklaas televisie gekyk. (Die afgelope tyd saans te besig met kos voorberei.)
“’n Mislukte sluipmoordpoging op ’n besigheidsman in die omgewing van Moorreesburg. ’n Onbekende man en drie ander persone is onder verdenking. Die polisie is op soek na hulle.”
“So? Niks ongewoons hieraan nie.”
Mag hy rook?
Sure.
“Nee, op die oog af nie!” sê Marthinus en blaas die vuurhoutjie dood. (Wat ’n geesdriftige man is dié tog. Hy herinner Niek aan ’n neef van hom, sy pa se oudste broer se een seun. Altyd vol ingewings.) “Nee, maar wag hiervoor – die ander drie persone is ontsnapte psigiatriese pasiënte!”
“So?” sê Niek.
“Ek het ’n gevoel Viktor Schoeman het iets hiermee te doen – mark my words!”
“Hoe kan jy so sê?” vra Niek verbaas.
“Nie jou gewone besigheidsman nie – hy’s ook ’n kunsversamelaar. The plot thickens!” roep Marthinus uit.
“Op watter manier, Marthinus? Ek sien geen plot hier nie. Ek sien net ’n paar toevallighede.” (Sou Charelle al op wees? Hy’t nog niks gehoor nie. Miskien is sy skaam om in die kombuis te kom as sy hoor hier is iemand. Hy’t haar nie gisteraand hoor inkom nie. Maar hy was self ’n rukkie uit.)
“Viktor is onder bedenklike omstandighede uit Engeland weg. ’n Saak met skuldeisers of iets dergeliks. Hy’s in geldelike nood,” sê Marthinus, “en hy het ’n kunsagtergrond.”
Niek wonder vlugtig of Marthinus nie dalk na te veel dvd’s gekyk het nie. “Hoe weet jy dit alles?” vra hy. “En Viktor was in elk geval nog altyd in geldelike nood, vandat ek hom ken. Dis ook niks nuuts nie.”
“’n Vriend van Alfons het kontak met iemand wat kontak met Viktor het.”
“Dit bewys nog niks.”
“Kyk,” sê Marthinus, “onthou jy die deel in Vlakwater,” en hy skuif vertroulik nader, “waar ’n groep ontsnapte psigiatriese pasiënte rondswerf en amok maak? Presies dít – ontsnapte psigiatriese pasiënte! Kan dit toevallig wees?! Hulle is ’n soort roofbende wat verwoesting saai waar hulle gaan. Hulle hoofkwartier is ’n kamer agter in ’n lykhuis. Die leier lê snags agter so ’n groen plastiekgordyn wat sy bed van die opgebergde doodskiste skei, en hy scheme. Hy scheme ’n hond uit ’n bos. Briljánt! Interne monoloog op interne monoloog! Briljánt! Portret van ’n paranoïede skisofreen waarop Dostojefski trots sou wees! Ek het nog altyd gedink dis een van die mees verstommende dele in die roman.”
(Niek onthou die toneel vaagweg. Hy’t nooit Vlakwater enduit gelees nie, hy was in dié tyd te afgepis met Viktor.)
“Skiet die man nie die ander en dan homself nie?” vra hy. (Hy’s ongeduldig, hy wil eintlik nie hierdie gesprek hê nie. Hou sy ore gespits vir enige geluid in die gang.)
“Ja. O Here. ’n Toneel wat my nogal aan Salammbô van Gustave Flaubert laat dink het. Staties. Byna slow-motion. Maar magistraal. Gruwelik barbaars, die geweld daarvan.”
“Viktor het nooit weggeskram van die uitbeelding van geweld nie,” sê Niek droog.
“Nee! Hy het nie! Geweld is sy medium. Dis sy natuurlike taal!”
“Jy sou dit nooit sê as jy na hom kyk nie,” sê Niek. “Hoewel. Dis seker nie toevallig dat hy soos William Dafoe in een of ander skurkagtige rol lyk nie.”
“Ja-nee,” sê Marthinus. “David Lynch en Tarantino is ook so in sy kraal.”
“Blinky kon hom nie verdra nie.”
“Nie?! My maggies, nè.”
“Hy’t gedink hy’s ’n poseur.”
“’n Poseur, nè? Ja, hy het nogal