Hond se gedagte. Kerneels Breytenbach
Читать онлайн книгу.
had nie die tyd of geduld om die DVD’s te kyk nie; Plas se précis het haar gehelp om die messteek te begryp.
Vergeet, het Fleur gevind, was onmoontlik. Sy het hulle Tweedledum en Tweedledee genoem. Ironie is deel van haar skedelruim. Sy wou hulle fantasiefigure maak, sodat sy die wraak kon vermy. Nou nog, wanneer sy eerlik is daaroor, wil sy Tweedledum en Tweedledee se knaters met ’n hamer op ’n aambeeld platmoer tot hulle soos ’n taai snotverkoue in die twee varke se balsakke ronddryf. Eers daarna sou sy die res met ’n stomp mes afsaag.
Die polisie moet hulle net eers opspoor.
“Dearie, vergeet daarvan,” het Maurice gesê, een aand, meer as ’n jaar ná die moord. “As die polisie daarvan kan vergeet, hoekom nie jy ook nie?”
Plas het net sy skouers opgehaal. Fleur het haar oë hemelwaarts gewend. Maurice kon meer diplomaties gewees het, maar hy had die waarheid beet.
Boonop het Sondae ’n bykomende dimensie vir Fleur gekry, nie lank ná die moord nie. As joernalis moes sy op ’n manier wat die meeste joernaliste aanleer, haarself oopmaak vir ander mense se smart. Jy sien dit, amper onbetrokke, en jy skryf daaroor, onbevange. Jy probeer deernis wek met swaar getroffenes. Of afkeer en walging vir mense wat ander se lewens besmet het. Maar al die skanse en emosionele borswerings van die joernalis het Fleur niks gehelp toe haar ma se geheue begin wegsypel nie. Hoe baie Fleur ook al die ouer vrou verag het vir die manier waarop sy Fleur grootgemaak het, kon sy nooit voorsien het hoe erg haar ma se agteruitgang haar sou raak nie.
Haar ma.
Siena de Villiers, eens ’n lig en sieraad in haar pa se gemeente, nou ’n gans ander mens in Huis Avondrus. Die oorsaak van soveel wrokkigheid in Fleur se gees. Die vrou wat sy só intens teleurgestel het deur net te wees wie sy is.
Moeder begin uitrafel, stukkie vir stukkie, en presenteer Fleur met ’n emosionele puzzel. Eens het sy soos ’n opgewarmde Emsie Schoeman haar kinders en haar man se gemeente gereguleer met haar voorskrifte oor goeie gedrag en maniere, en nou breek sy haar eie reëls, een vir een.
Alles in ag genome, het Fleur besef, is sy self nie op ’n lekker plek in haar skedel nie. Sy is minus minnaar, ’n vreemde wese het haar ma se liggaam betrek, en sy moet skielik plek maak vir rugby in haar lewe. Sy is agterdogtig oor vreemdelinge, manlike vreemdelinge. Sy wil nie nuwe mense ontmoet nie. Eintlik hou sy nie van mense nie.
Behalwe Maurice en Plas, miskien, maar hulle is nie daar wanneer sy aan die slaap moet raak nie.
6.
Die Triumph neem haar terug huis toe terwyl Popol Vuh vol loop met honger, pratende mense. Die meeste van hulle, vermoed sy, sal in die volgende paar uur gister se kwarteindwedstryde herleef, bespreek en veroordeel. Slapogie se bomenslike strafskop. Fleur se lewe: Positiewe kontantvloei danksy die wêreldbekertoernooi, en die etterende renons jeens rugby in haar gedagtes. Die kudde-instink soos dit hier in al sy glorie oor borde kwasi-Italiaanse spyse gedy laat haar ongemaklik voel. Mens kan ook net soveel verduur as mense by ’n tafel iewers naby die deur die dreunsang van die Engelse Barmy Army begin. Haar huis is vir haar ’n toevlug. Dis hier waar sy soggens kan opstaan en die vierkantige spieël bokant die wasbak in die badkamer kan aandurf. Die paar donker oë daarin kan terugkyk. Die donker krulhare in ’n bob gesny kan regskud en -kyk. Die grys skynsel wat sigbaar word. Wat het sy verwag, hier in haar middel veertigs? Vir lief kan neem met haar oë wat so ver uitmekaar sit. Die lyn van haar neus. Die wye mond en vol lippe. Die sterk ken. Dis al wat sy sien en wil sien. Sy kyk nooit na haar vol lyf nie, die spieël sit té hoog om die borste, heupe en lang bene te kaats. Maar hoekom sou sy wou? Sy ken haarself mos.
Ná alles wat met haar gebeur het, vóór die toernooi nog, verbaas dit Fleur steeds hoe geborge sy tuis voel. Asof dit die koel mure is van die sandsteenkothuis wat haar gekneusde gemoed genees. Dit hou die probleem van haar ou nuwe ma op ’n afstand, laat haar van haar broers vergeet, en het haar gelig uit die donkerte van haar gedagtes.
Veral die probleem van haar ma dring aan op nadenke. Hoe anders? Die skryf van die Katstert-biografie is sleurwerk. Haar gedagtes dwaal. Reguit na haar ma se dementia. Gestroop van alles wat haar die onderwerp van soveel van Fleur se moerigheid gemaak het. Die vrou wat vir die susters van die gemeente ’n handleiding geskryf het oor maniere en etiket, sosiaal-kultureel gesproke regs van Emsie Schoeman se Goeie maniere & etiket, sý is nou gereinig van al daardie preutsheid. Die Regte Manier Om Te Lewe, het haar ma die produk van haar insigte genoem. A4-velle, met ’n krambinder aanmekaargesit, en versprei onder die susters en broers van haar pa se laaste gemeente, ná hy die sending gelos het. Katkisante en Sondagskoolkinders het hul afskrifte Sondae met die Bybel saamgedra. Hul reaksie daarop was vir haar ma bemoedigend. Veral nadat een van die leraars dit op die NG Kerk se Algemene Sinode voorgehou het as “die redding van ons volk”.
Siena het veroorsaak dat Fleur die lewe gesien het as ’n eindelose poging om aan al haar ma se voorskrifte te voldoen. Reg te lewe. Fleur onthou hoe skaam sy vir haar ma was. Hoe weerloos sy was teen die hoon en gespot van ander kinders. Dat sy op hoërskool begin rebelleer het teen al hierdie dinge, kon seker vir niemand ’n verrassing gewees het nie. Die benepenheid van haar ma se voorskrifte en sienings het Fleur laat aanneem dat die antitese van al hierdie dinge haar ware natuur sou wees. Fleur had dit in die meeste opsigte reg, maar daar was een leemte. Sy kon nooit haar ma se goedkeuring kry vir enigiets wat sy gedoen of besluit het nie.
Vandag is Die Regte Manier Om Te Lewe saam met feitlik alle ander herinneringe vir Siena vergete. Sy praat met die geëmansipeerde tong van ’n bevryde vrou. Waar was dié vrou toe Fleur jonk was? Toe Fleur ’n volwassene se begrip nodig gehad het?
Hier in Houghton nestel Fleur – in ’n groot tuin, met bome as groen skanse tussen haar en die geraas van die stadsomgewing. ’n Wegkomplek, waar dit net sy is wat saak maak. Sy is bewus van die ooreenkomste met haar ma se situasie. Albei afgesluit van die buitewêreld. Haar ma sal nooit weet van alles wat in die land verlangsaam het nie. Van die kosskaarstes en groot grense tussen ryk en arm nie.
Ná die aanval wou sy eers padgee uit Johannesburg. Herinneringe en assosiasies verbrysel, maar ná ’n paar weke het sy geweet dat sy moeilik sou padgee uit dié wonderlike huis – “Huisie,” sê Maurice altyd – wat Herbert Baker in die begin van die twintigste eeu ontwerp het as buitegebou, dalk selfs stalle, vir ’n herehuis aan St. Patrickweg, Upper Houghton. Vir Fleur is dit die ideale plek; sy het net ’n kombuis, badkamer-toilet en slaapkamer nodig. Die slaapvertrek is eintlik ’n klein saaltjie, met haar dubbelbed eenkant in ’n hoek, en die res is groot genoeg om ’n paar doughnuts met die Triumph te kan akkommodeer, sou sy wou. Die gedagte alleen laat haar haar tone in die dik volvloermat wegsink en saamtrek asof dit beskuitdeeg is wat sy knie. Nou nie eintlik suiwer Herbert Baker nie.
Haar selfoon gee kennis dat sy ’n prioriteitsboodskap het.
Dis Plas: <Kom terug. Moeilikheid>
Tatta rus en vrede.
Sy swaai haar been half in die stap oor die Triumph.
Iets het Plas laat skrik.
Sy wil nie rubber neersit in die oprit nie, maar doen dit, dik.
7.
Maurice Kumalo staan by die toonbank wanneer Fleur instap. Iewers op die agtergrond, in die binneruim van Popol Vuh, is die restaurant se musikale genant aan ’t musiek maak. Plas Johnson het, by die aanskoue van Maurice se grimas, besluit op die klankbaan van Heart of Glass, om redes wat net hy sal verstaan. Moontlik voel hy hipnose is al uitweg. Of dalk dat musiek die wolf van die deur sal hou. Fleur vind dit meestal moeilik om Plas se musiekkeuses te peil. En Shazam op haar foon kan nie eksterne konteks reflekteer nie.
Plas sit ’n G&T voor hom neer. Maurice gryp dadelik daarna – ’n regmaker vir noen. Van die gulhartigheid van ’n paar uur gelede is niks oor nie. Die wêreldbekertoernooi stel groot eise aan die gasheerland, maar die uitdrukking op Maurice se gesig laat haar eerder dink aan dié van haar vriendin Kay-Leigh nadat sy haar pa met haar suster in die bed betrap het.
“Wat gaan jy nou doen?”
Plas